Strona:J. Łepkowski, J. Jerzmanowski - Ułamek z podróży archeologicznej po Galicyi odbytej w r. 1849.djvu/25

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

Drugi przywiléj tego króla z r. 1251 odkrywa ciekawy szczegół do dziejów kolonizacyi w Polsce. Ten bowiem król, odnosząc się do przywileju Henryka księcia krakowskiego i szląskiego[1] z r. 1234 datum in Danczew, gdzie tenże książę koloniom niemieckim, z wyrąbanych lasów powstałym: Ostrowno, Dunajecz-czarny, Rożnik (Rogoźnik), Lipetnicha (Lepietnica), Słona, Ratajnicka (Ratajniki), Nedelska (Niedzieliska), Stradomia, prawo magdeburskie nadaje, toż prawo zatwierdza i na nową kolonizacyą zezwala, polecając zaludnienie Szlązakami[2]. Trzecim przywilejem z r. 1255 Bolesław Wstydliwy potwierdza donacye poprzedników, i ze wsi Krzyszkowic dziesięciny opactwu nadaje. Prandota z Białaczowa biskup krakowski, za którego rządów dyecezyą, Cedro przeniósł Cystersów do Szczyrzyca[3], osobnym przywilejem z roku 1264 potwierdza klasztorowi wszelkie duchowne wolności, przez poprzednika swego nadane, i dziesięciny ze wsi Poznachowice, Goszczachowa, Dlichowa (Glichów) i Czarnego-lasu[4], do stołu królewskiego należące, za pozwoleniem kapituły krakowskiéj odstąpił, oraz sto łanów frankońskich z téjże wsi nadał[5].

Dekret Jana biskupa krakowskiego[6] z 1296 r., godzący zakonników z rycerzem (cum milite) Ratuldem, który przywłaszczone sobie jus patronatus, ustępuje opatowi szczyrzyckiemu do kościoła św. Jana we wsi Góra[7]. Kazimiérz Wielki przywilejem wydanym w r. 1368 potwierdza darowizny i przywileje poprzedników swoich[8].

  1. Henryk I Brodaty książę wrocławski panował natenczas jako przywłaszczyciel opieki nad małoletnim Bolesławem, † 1238. Urządzał Polskę na sposób niemiecki.
  2. Wnosić należy, że ci koloniści musieli być Szlązakami a nie Niemcami, gdyż nazwy tych włości nie zdradzają germańskiego pochodzenia, a osadzenie tych okolic cudzoziemcami, dawno już przed Henrykiem Brodatym znane było.
  3. Prandota z Białaczowa wstąpił na biskupstwo krak. po śmierci Wisława roku 1242. † 1266.
  4. Nazwisko téj włości zupełnie już znikło.
  5. Przywiléj ten jest na miejscu; przy nim pięknie dochowana pieczęć wyobraża katedrę krakowską. Nakielski in Miechovia p. 40 przytacza powyższy dyplom jako z r. 1244.
  6. Jan Muskata II b. k. † 1320.
  7. Ratuldowie byli wówczas właścicielami sąsiedniéj wsi Skrzyldnéj, a do patronatu kościoła w Górze św. Jana mogli miéć prawo jako wnukowie wojew. Cedra lub blizcy krewni. Niesiecki bowiem twierdzi w t. II str. 275, 276 (wyd. lips.), iż Zdysław i Ratuld byli wnukami Teodora Cedra, z syna jego Jana hrabi, zwanego Żyła. Przywilej Jana bisk. kr. znajduje się na miejscu.
  8. Dyplom ten znajduje się na miejscu.