Strona:J. Łepkowski, J. Jerzmanowski - Ułamek z podróży archeologicznej po Galicyi odbytej w r. 1849.djvu/24

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

i cywilizacya rozjaśnia barbarzyństwo, i z dzikich dzieci przyrody, ze sprowadzonych kolonistów, tworzą się rozległe wsie i osady. Tak więc miejsce posępnego, pochylonego nad księgą Benedyktyna, zastąpił w te wieki Cysters, co z pługiem w jednéj, a krzyżem w drugiéj ręce, ukazuje się w połowie XIII wieku u stóp werchów tatrzańskich. Ależ cień i noc zawsze złe okrywać zwykły. Zpośród owych lasów występują rozbójnicy, i od tych chwil do niedawna, bo do końca zeszłego wieku, stają na zawadzie spokojnego rozwoju, rzuconych przez Cystersów myśli. Ludzimierz kilkakroć, jak dzieje świadczą, ogląda w skromnych celach zakonników, rozbójniczy topór i zniszczenie. Widząc założyciel, że dzieło jego w samym zawiązku tyle przeszkód znajduje i przeznaczeniu swemu nie odpowiada; gdy dłuższy pobyt zakonników w okolicy rozbojami zagęszczonéj, był niepodobnym: zakupił więc Cedro od Jana Sulisława kantora płockiego, kanonika krakows. r. 1237 za 100 grzywien srébra[1] wieś Czyszycz czyli Górę, późniéj Górą ś. Jana nazwaną, na czém teraz (1586) jest wsi sześć[2], i zbudował klasztor z wspaniałym kościołem. Poczém w dziesięć lat od pierwotnego założenia, przeniósł z Ludzimierza Cystersów do nowo zbudowanego klasztoru Szczyrzyckiego, roku 1245. W ten sposób przeniesiony i założony klasztor w Szczyrzycu, poświadcza erekcya przez Cedra, nadana osobnym dyplomatom pod r. 1244[3]. Do powyższych włości dokupuje nadto wojewoda Cedro w 1237 r. od synowca swego wieś Rogoźnik za dwa woły, za sześć łokci sukna brunatnego, i za kilka skórek lisich, a w następnym r. (1238) wieś Krzyszkowice od szlachty Lewosa i Krzyska, za dwadzieścia grzywien srébra i za dwie sukni[4]. Wisław z Kościelca bisk. krak. klasztorowi cysterskiemu świeżo natenczas założonemu przyczynił funduszów, oddając mu dziesięciny ze wszystkich wsi, w posiadaniu jego dotąd będących[5]. Bolesław Wstydliwy przywilejem r. 1254 wydanym, zatwierdza wszystkie nadania, jakie poczynił Cedro wojew. krak. klasztorowi w Szczyrzycu; ze swéj zaś strony dodaje: „si aliquod metalli in territorio eodem a bonis dicti monasterii poterit reperiri, medias ejus ad ducale dominium, abbati medias residua sine hoesitatione semper reddit[6].

  1. Podług tablic Czackiego, grzywna w r. 1300 wynosiła dzisiejszych złp. 64.
  2. Paprocki Herby rycers. pols. str. 71.
  3. Dyplom ten dochowuje się na miejscu.
  4. Paprocki Herby rycers. pols. l. c.
  5. Długosz in Hist. polon. edi. Dobromil. l. c.
  6. Dyplomat ten i dwa następne są na miejscu.