Strona:Józef Milewski - Zagadnienie narodowej polityki.pdf/123

rzemieślnicy i partacze, wreszcie aferzyści. Podobną ewolucyę zaznacza Cieszkowski w Drogach Ducha, stwierdzając, że prócz uprawnionej Sztuki dla życia, dla społeczeństwa, może być i rzekoma Sztuka dla sztuki, a wreszcie Sztuka dla grosza. Nieprzerwanego rozwoju nie przedstawia żadna historya sztuki; po epoce wielkich mistrzów nastaje częstokroć zastój, nieraz nawet upadek. Ale chwilowy brak wielkich poetów, czy malarzy, nie jest zaprzeczeniem istnienia wielkiej poezyi czy malarstwa. I bywali nadworni poeci i t. d., nie zasługujący na to miano. Tak i w polityce. Brak mężów stanu nie jest dowodem nieistnienia sztuki polityki; zajmowanie wybitnych politycznych stanowisk przez ludzi niedorosłych charakterem, rozumem i sercem, nie obniża idei polityki, tylko ich poniża, bo nie umieją spełnić objętego zadania. Tytuł nadwornego malarza nie czyni nikogo artystą i tytuł ministra lub t. p. nie czyni go mężem stanu. Szkoda z tych ludzi podwójna; przez zastój i błędy ich pracy i przez obniżanie w umysłach ogółu tak znaczenia władzy, jak wymogów kwalifikacyi. A niejednokrotnie lubili się różni rzekomo wybitni politycy otaczać małymi ludźmi, aby sobie i innym przez porównanie większymi się wydawać. Zawodziły jednak te płaskie rachuby; poznawano się na miernocie, tracono szacunek dla władzy, dzierżonej przez miernoty, i tracono szacunek dla prawdziwych wartości, pracą utrwalonych, bo te w oczach materyalistów i aferzystów politycznych nie miały znaczenia, gdyż nie dawały »karyery«, i to znów zniechęcało do pracy poważnej.
 Błędów, zastoju, upadku, demoralizacyi pełno wykazują polityczne dzieje; tam rodziło się nizkie pojęcie o sztuce polityki, tam lekceważenie nauki.
 Dalszym powodem niedoceniania nauki politycznej i jej znaczenia dla życie jest dość powszechne, niestety, dotąd niezrozumienie, co wogóle jest istotą nauki, jaki jej pożytek. Nauka każda zdąża i zdążać musi przedewszyst-