Strona:Ignacy Radliński - Apokryfy judaistyczno-chrześcijańskie.djvu/149

 Księgi czwarte Ezdraszowe zawierają Apokalipsę.
 Oto jakie wypadki dziejowe wywołały Apokalipsę Ezdrasza.
 Poznający dzieje Rzymu i pod panowaniem Rzymu pozostających narodów nie mogą nie zwrócić uwagi swej na to zjawisko, że panowanie każdej dynastyi, czy też domu, trwało dość krótko, że jeśli taki dom wydał człowieka lub dwóch uzdolnionych do rządu, po nich następowali szaleńce i zbrodniarze, których czyny przerywały panowanie lub nawet istnienie domu całego; nakoniec, że zbrodniczość i szaleństwo ciągle się w panujących wzmagało, co naturalnie skracało panowanie domu i życie jednostek dom składających. Ograniczając się już tylko dwoma pierwszymi wiekami, widzimy dom Augustów przy władzy 97 lat, dom Flawiuszów już tylko 27. Jeśli Antoninowie panują 95 lat, to panowanie długie zawdzięczają usynowianiu sobie następców. Nerwa nie spłodził lecz usynowił swego następcę Trajana, Trajan swego Adrjana, Adrjan swego Antonina, Antonin swego Marka Aureljusza. Po śmierci Marka Aureljusza, człowieka, który nietylko wśród panujących stanowi chlubę rodu ludzkiego, władza przeszła do jego syna, Komnaodusa. I oto czyny Nerona, ostatniego z Augustów, czyny Domicyana, ostatniego z Flawiuszów bledną w porównaniu z jego czynami.
 Obecnie stan wiedzy socyologicznej i psychologicznej te straszne zjawiska jak Neron, Domicyan i Kommodus na szczycie władzy nad światem, wyjaśnia. Dla współczesnych tym zjawiskom, a zwłaszcza nie patrzących na wypadki oczami rzymianina, dla Żydów i chrześcijan, panowanie takiego Nerona lub Domicyana oznaczać się zdawały zbliżanie się tylokrotnie zapowiadanego, wciąż oczekiwanego, zawsze odkładanego przewrotu kosmiczno-społecznego, wcielonego w pojęcie i obraz sądu Jehowy, zesłania przez niego Mesyasza, lub powrotu syna jego własnego.
 Uczucia u Żydów, a z czasem i chrześcijan, ich sąd nad ludźmi j wypadkami, ich trwoga i nadzieja, oburzenie i pogarda znajdowały wyraz nietylko w pieśniach Sybilli ulotnych. Stan rzeczy wzbudzał pytania domagające się odpowiedzi, stawiał zagad-