Strona:Ignacy Radliński - Apokryfy judaistyczno-chrześcijańskie.djvu/128

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

kowo powątpiewanie talmudzistów w cnotliwość Enocha, nakoniec stanowcze mu jej zaprzeczenie i zaliczenie go do grzeszników szkodliwych. Mamy więc, przed zwróceniem się do tekstu samej Księgi, wykazaną w tych słowach Tertuljana przyczynę takiego stosunku tych talmudystów do Enocha.
Stajemy wobec nader ważnego zjawiska psychicznego. Chwytamy namacalnie dowód potęgi pewnego zaślepienia, które nawet najbardziej trzeźwe i giętkie umysły ogarnia i pozbawia je poprostu możności sądu. Przebiegli i pomysłowi talmudyści woleli złamać tysiącoletni pogląd na Enocha, naruszyć tradycję widoczną, niż zaprzeczyć autentyczności Księgi na innych podstawach niż te, że z potopu ocaleć nie mogła. Z drugiej strony fakt ten wykazuje, jak wielką powagę miały apokryfy, skoro raczej podkopać utrwalony przez wieki sąd o danej osobistości, której były przypisywane, zdołały, niż zasiać podejrzenie zwykłe co do ich pochodzenia mniemanego.
Oprócz przytoczonych cytat o Księdze Enocha z Testamentu XlI Patrjarchów i z rozprawy Tertuljana De cultu feminarum, znajdujemy wzmianki o niej, a nadto krótkie z niej urywki, prawie u większości wybitniejszych pisarzów chrześcijańskich, bądź poprzedzających Tertuljana, bądź od niego późniejszych. Piszą o niej: Ireneusz, Justyn, Klemens Aleksandryski, Atenagoras, Metodjusz, Cyprjan, Laktancjusz, Orygines, Hieronim, Atanazy, Augustyn. Powołują się na Księgę Enocha autorowie nieznani Listu Barnaby, Objawienia Mojżesza (Apocalipsis Mosis), Wniebowzięcia Mojżesza.
Z kilku urywków przytoczonych powyżej z kabalistycznej Księgi Zoharu, widzieliśmy, że zajęcie się osobą Enocha wskutek Księgi Enocha w społeczeństwie żydowskiem przetrwało do końca wieków średnich. W społeczeństwie chrześcijańskiem ono się przerywa już w wieku VIII. W tem stuleciu żyjący niejaki Grek, Jerzy, wskutek swej godności na patrjarszym dworze w Konstantynopolu nazywany Syncellus, pisząc swe dzieło znane Chronographica, jeszcze czerpie z Księgi Enocha podstawy do swego przedmiotu i dla poparcia przytacza całe z niej rozdziały. Sama atoli Księga