Strona:Dzieje Galicyi (IA dziejegalicyi00bart).pdf/36

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

oskarżał ich o traktowanie szlachty zelżywemi słowy, o drwiny z jej uczuć, o arbitralne ściganie kar niesłusznie nakładanych.
List wywarł na cesarzu wrażenie. Już nazajutrz po jego otrzymaniu (16 stycznia 1790) cesarz wysłał do hr. Brigido żądanie, aby mu o treści listu wydał opinię. Brigido odpisał natychmiast 20 stycznia. W odpowiedzi swojej zaznaczył, że i podatki i ciężary, »są w najwyższym stopniu dotkliwe«, co uzasadniał cyframi. Obecnie wynoszą (pisał) zwykłe podatki 2,238.787 złr., kiedy stare wynosiły 996.942. Do tej kwoty należy doliczyć regia w sumie 271.331, podatek wojenny 700.000, wreszcie dostawę w naturaliach wynoszącą około 750.000. Nędza Galicyi jest następstwem złych rządów, rozporządzeń, przewrotów politycznych. Niezadowolenie jest powszechne — żadna warstwa pod tym względem nie stanowi wyjątku. Gdyby Prusy zawarły przymierze z Polską, miałaby Austrya, prócz nich, trzeciego wroga: Galicyę. Prowincya ta nie jest w możności ponosić narzuconych jej ciężarów...
Po odebraniu tej opinii cesarz natychmiast zwołał do rozpatrzenia sprawy komisyę, która już 5. lutego ukończyła swe czynności. Przyznała, że jest źle, ale złemu nie zapobiegną obecni urzędnicy. Należy ich stopniowo usuwać, a na razie zmniejszyć podatki[1].
Ale nie danem było Józefowi II. pójść za radą komisyi. Dzień 20. lutego 1790 r. był ostatnim dniem jego życia. Wstąpił po nim na tron Leopold II., jego brat, człowiek całkiem inny, »jeden z najlepszych Habsburgów«...


III.
Zwrot ku lepszemu za Leopolda II. — Franciszek II. — Trzeci rozbiór. — Czasy napoleońskie.

Deputaci galicyjscy wysłani do Wiednia dla powitania nowego monarchy, zawieźli ze sobą adres, a raczej memoryał, z projektem nowej, rzeczywistej konstytucyi dla Galicyi. Nie tylko zmiana na tronie, ale i stosunki polityczne (traktat Prus z Polską został zawarty) dodawały im otuchy i stanowczości. Adres był jedną wielką skargą na system rządowy. Wykazywał upadek handlu i rolnictwa, zmniejszanie się ludności, obni-

  1. Wł. Łoziński — Galicyana.