Strona:Dzieje Galicyi (IA dziejegalicyi00bart).pdf/35

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

zdolności, którzy jednak jako oderwani od pnia, nierównoważeni, obcy, nie oddziaływali na młodzież, a natomiast, ulegając prądom z góry idącym, tracili czas na kłótnie z Kościołem[1]. Językiem wykładowym był łaciński.
W r. 1784 ustanowiono nagrody dla pilnych rolników, oraz ogłoszono ulgi podatkowe za ulepszenia budowli wiejskich. Jednocześnie padł na żydów cios: powołano ich do odbywania służby wojskowej. W r. 1785 wprowadzono do sądów język niemiecki, który w ciągu trzech lat miał wyprzeć z nich całkiem język polski, — taki bowiem termin czasu pozostawiono sądownikom Polakom do nauczenia się po niemiecku. Rok 1787 przyniósł »sądy szlacheckie« i pierwszy wyłom w prawach polskich, mających tymczasowo moc obowiązującą, w tym roku bowiem wprowadzono pierwszą część kodeksu józefińskiego (prawa osobiste). Do licznych podatków przybył w roku 1788 podatek wojenny. W r. 1789 zaprowadzono nowy wymiar podatku gruntowego (»uniwersał urbaryalny«), który wywołał głośne niezadowolenie szlachty.
Niezadowolenie wogóle rosło z dniem każdym, podsycane wiadomościami nadchodzącemi z Polski. Reformy »sejmu czteroletniego« budziły ducha, a wypadki polityczne kazały się spodziewać ziszczenia najdroższych nadziei. Austrya z Rosyą związane przymierzem prowadziły wojnę z Turcyą (prócz tego Rosya ze Szwecyą), a Prusy coraz wyraźniej wobec obu tych państw zajmowały wrogie stanowisko, zawarły przymierze z Wysoką Portą i popierane przez Anglię dążyły do traktatu zaczepno-odpornego z Polską. Z Rosyą nie liczył się już sejm czteroletni i szeroko mówiono o odzyskaniu dla Polski Galicyi. Delegaci galicyjscy znaleźli się na jesień r. 1789 w Warszawie, gdzie zawiązano komitet dla przygotowania w Chełmskiem konfederacyi, która miała wkroczyć do Galicyi. Komitet ten prowadził tajne układy z komitetem zawiązanym we Lwowie, przez wysłanego w tym celu Kazimierza Rzewuskiego...

Z tego czasu pochodził głośny list Anonima do cesarza Józefa. Anonim ów, senex ocluagenarius, nunquam mendax, ostrzegał pośrednio przed niebezpieczeństwem, przedstawiając ciężkie położenie ekonomiczne Galicyi i wykazując do jakiego stopnia urzędnicy wywołują wrzenie w kraju. Anonim

  1. Finkel. Historya uniwersytetu lwowskiego.