Nie znam, Cezarze, przerwał Krassus, w języku naszym wyrazu z obszerniejszem znaczeniem: bo kiedy mówimy, że kto jest ineptus, chcemy przez to powiedzieć, że jest non aptus, do niczego niezdatny, w każdej rzeczy nieszykowny, a to znaczenie w naszej mowie bardzo daleko się rozciąga. Bo kto nie widzi, czego czas wymaga, albo zbyt wiele mówi, albo się chełpi, albo nie ma względu na godność lub wygodę osób, z któremi obcuje, albo nakoniec w czemkolwiek przyzwoitość obraża i miary nie zachowuje, tego ineptus nazywamy.
Ta wada jest powszechna u Greków, narodu zkądinąd bardzo oświeconego. A ponieważ Grecy nie widzą, jak ta wada jest szkaradna, nazwiska nawet jej nie dali; bo choćbyś przetrząsnął cały ich język, nie znajdziesz wyrazu znaczącego to samo, co nasz ineptus[1]. Ale ze wszystkich niedorzeczności, które są niezliczone, nie wiem czy jest większa nad tę, jaką Grecy popełniają], to jest kiedy w jakiemkolwiek miejscu, przed jakiemikolwiek osobami, o rzeczach najtrudniejszych albo niepotrzebnych najsubtelniej rozumują. Niechętnego i opierającego się przymusili mnie wczoraj do tego ci młodzieńcy.
V. Owi Grecy, Krassie, rzekł Katulus, którzy w swych Rzeczachpospolitych wielcy i sławni byli, jakim ty jesteś, jakimi my wszyscy w naszej Rzeczypospolitej być chcemy, nie byli podobni do tych gadatliwych Greków, którzy nam w uszy klekocą; nie unikali jednak w wolnych chwilach podobnych rozmów i roztrząsali. Jeżeli masz za niedorzecznych, jak słuszna, tych, którzy nie mają względu na czas, na miejsce, na osoby, nie jestże to miejsce stosowne, gdzie ten krużganek, po którym przechadzamy się, ta szkoła zapaśnicza, i te wszędzie przyrządzone siedzenia przypominają Greckie gimnazya i miewane w nich rozmowy? Albo czy czas jest nie po temu w tak głębokiej spokojności, która nam się rzadko zdarza, a teraz
- ↑ Mają, Grecy wiele wyrazów, jako to: ὰνεπιτήδειος, ἄτοπος, άνάμοστος, i kilka innych, które mało nie to samo, co ineptus znaczą. Którzy tu Cycerona o błąd posądzają, mają siebie za doskonalszych od niego w obu językach. I my także mamy kilka wyrazów blizko znacznych z ineptus, z których jednego najlepiej tu przypadającego użyłem
