Strona:Żywot i pisma Stanisława Nigra Chrościeskiego humanisty i lekarza poznańskiego wieku XVI-go.pdf/6

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Na samem czele[1], przed obszerną przemową, wystosowaną do Andrzeja Górki (z d. 16. kwietnia 1538), zamieścił autor cztery dystychy ad Poloniam niemieckiego studenta Jana Gigasa (właściwie Riess, rodem z Nordhausen), który równocześnie w Lipsku do nauk się przykładał, później zaś pełnił obowiązki rektora i pastora ewangelickiego w różnych miejscowościach środkowych Niemiec i Szląska, a przytem napisał i ogłosił różne wiersze łacińskie i prace teologiczne[2].
Epicedion Nigra nie zyskało trwałego rozgłosu, egzemplarze wydania stały się rzadkością. Nie zabrakło jednak egzemplarza w zbiorach Załuskiego, stąd pochodzi wiadomość o niem u Janockiego. Późniejsi historycy literatury i bibliografowie czerpali wiadomość o dziełku z Janockiego; nawet Estreicher, zarówno w pierwszem, jak we wtórem wydaniu Bibliografii, podaje tylko tytuł, a nie umie wymienić żadnej biblioteki, któraby była w posiadaniu egzemplarza Pieśni pogrzebowej. Prof. Wierzbowski nie wymienia jej w swej Bibliographia polonica. Jeden wszakże egzemplarz znajduje się po dziś dzień w Bibliotece cesarskiej w Petersburgu. Niezwykłej uprzejmości prof. Zielińskiego zawdzięczam odpis Pieśni, wedle którego wydana jest poniżej[3].

Pobyt Nigra w Lipsku nie trwał długo; wrócił on do Wielkopolski prawdopodobnie po ukończeniu letniego półrocza 1538. Już bowiem w dniu pierwszego stycznia 1539 r. wysłał, zapewne z Poznania, do kanonika Kilowskiego list z noworocznemi życzeniami, oraz z poetycznym opisem herbu swego dobrodzieja[4]. Nie zapomniał także o przyjacielu dawnym Janickim i przesłał mu w tym samym roku do Padwy wiadomości ze stron rodzinnych[5]. Jako miejsce stałego pobytu wybrał sobie, jak się zdaje, Poznań

  1. Może na karcie tytułowej; odpis nie objaśnia mnie w tym względzie.
  2. O Gigasie por. Jöcher, Allg. Gel. Lex. II. 990. W aktach wydziału filozof. Uniwers. lipsk. zapisano w półr. I. 1538, tuż po wzmiance wyż przytoczonej o deklamacyi Chrościeskiego, co następuje: Bacc. Ionas Uzberg et Ioannes Gigas poëta contrarias orationes habuerunt super eo, quod scripsit Livius de Gabiis et regis Tarquinii Superbi filio.
  3. Bliższe uwagi o odpisie zob. poniżej. Z Janockiego, Janociana III, 33, wypisują tytuł późniejsi. Por. Estreicher, Bibliografia polska, część III, tom III (tom XIV), str. 213.
  4. List ten wydany poniżej. Dziwne i niezrozumiałe jest określenie: »Ex communi vaporario«; miejscowość nie jest nazwana. Że jednak Niger w ciągu roku 1539 przebywał w Wielkopolsce i stykał się z Kilowskim, wynika z listu Janickiego, wymienionego w następnej uwadze.
  5. Janicki pisze do Kilowskiego z Padwy d. 30. grudnia 1539: »Hoc enim te scire voluisse, ex Stanislai Nigri, veteris amici mei, litteris accepi. Quem virum, quod sic amas, ut omnes studiosos consuevisti, immortalitate tanto dignior es, quanto pauciores hac tempestate videmus, qui hoc in te imitentur; superare enim quis possit?« Kopia listu we wy-