Słownik etymologiczny języka polskiego/prócz
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
prócz, oprócz, procza w 15. wieku; dziś przyimek, ‘krom, okrom’, w 17. wieku i przysłówek, ‘tylko’: »fanty prócz domowe uniosszy«, »prócz się z nim przechodząc«; u nas tylko w tej postaci, u innych Słowian w nierównie liczniejszych: cerk. prok, ‘reszta’ (czes. prokní, ‘każdy’, u nas prokny, ale tylko w psałterzach; rus. prok, ‘korzyść’, proczit’, ‘chować na zapas’), procz i proczij, ‘następny’ (rus. i proczeje, ‘i tam dalej’), procze i procz, jak u nas, ale jako przysłówek; z ruskiego wzięliśmy i opryszek, bo tam obok postaci z o były i postaci z i: opriczniki Iwana Groźnego, ‘oddzieleni, osobni od państwa’, opricz, oprisz; taka sama odmienność w czes. przicz, precz, prycz, u nas i u Łużyczan precz, co od nas na Ruś przeszło. Odmienność dziwna, przyczyna niejasna; precz wskazuje na twardą półgłoskę, jak w wen; w biblji nieraz przecz obok precz. Urobione od przyimka pro z k, jak przeko (p.).
