Słownik etymologiczny języka polskiego/gorzeć
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
gorzeć, gorzeję; 3. osoba: gore (krzyk od ognia), jak wre, a do tego i goresz, goreją, gorejący, pogorewają 1549 r.; pierwotna odmiana: gorzę, gorzysz, zapomniana; od niej imiesłów, dziś przymiotnik, gorący, gorętszy; gorącość, gorączka (z mylnem cz zamiast c), gorączkowy, gorączkować się; częstotliwe gorać i ugarać, dogarać, wygarać; zagar; ugor, ugorować, o ‘ziemi wystawionej na słońce, bez uprawy’; ogorzały. Gorzałka (przeszła od nas do Czechów, korzalka, i na całą Ruś, horiwka, por. niem. Branntwein); zgrubiałe od gorzałka: gocha i gochna; dawny wywód tego słowa: »gorzał K« (alchemik); liczne urobienia: gorzalina, gorzałkoś, gorzałczany. Żółtogorący, o kolorze; »na gorącym uczynku«, ‘na świeżym’; gorąco, gorącz, ‘upał’; dogorywać (przeniesione na umierającego); ‘rośliny kwitnące jaskrawo’: gorzekwiat, gorzykwiat (od 15. w.). Przeniesione na umysłowość: zagorzały, zagorzalec, ‘zapaleniec, zapalczywy’. Pień: gor- (gar-) i gŭr- (p. grzać i garnek) i żar- (z gēr-; p. żar i zarzewie); pierwotne gher-, ind. hara-, ‘żar’, grec. theros, ‘lato’, niem. warm, prus. gorme, ‘gorąco’, garewingi, ‘żarliwie’.
