Dzień (dnia), czas od wschodu do zachodu słońca, od rana do wieczora, doba, przeciąg czasu od godziny dwunastej w nocy do godziny dwunastej następnej nocy; wogóle czas trwający 24 godziny; (na
d. ś. ma = rozwidnia ś., wkrótce słońce wzejdzie; przede
dniem a. do dnia = o świcie, o świtaniu, o brzasku porannym; ze dniem, a. równo ze dniem = o wschodzie słońca; biały
d., a.
d. jak wół = słońce już dawno wzeszło; jak
d. długi a. cały boży
d. = od rana do wieczora;
d. po dniu = każdego dnia; za dnia = póki słońce nie zaszło; robić co do białego dnia = przez całą noc i przez następny ranek; z nocy
d. a. z dnia noc robić = spać w ciągu dnia, a bawić ś. w nocy;
d. ś. kończy a.
d. już na schyłku = słońce wkrótce zajdzie; to jasne jak
d., jak słońce = to widoczne, to oczywiste; taka zamieć, że dnia nie widać = ściemniło się skutkiem zamieci;
d. dobry —
p. Dzieńdobry; co
d. a. co dnia;
d. w
d. = co dzień; co drugi
d.; co trzeci
d.; jednego, pewnego
dnia; z dnia na
d. zwlekać a. od dnia do dnia = coraz oddalać termin; żyć
z dnia na d. = nic nie oszczędzać na przyszłość;
d. roboczy a.
d. roboty = ilość godzin w ciągu dnia na pracę przeznaczona; umowa a. ugoda na dni t. j. taka, która się może każdego dnia skończyć i z której obrachunek robi się według liczby dni jej trwania;
d. niedzielny = niedziela;
d. świąteczny = święto;
d. wigilijny = wigilja;
d. galowy = galówka;
d. powszedni, postny, krytyczny, feralny;
d. dyskrecyjny, ulgowy a. respektowy,
p. Dyskrecyjne dni;
d. protestowy;
d. nieprotestowy (co do protestu weksli),
d. podróży a.
d. drogi = odległość, którą można przebyć (ujść, ujechać) w ciągu dwudziestu czterech godzin; sądny
d. = dzień w roku przeznaczony na rozpamiętywanie grzechów u Żydów;
przen. sądny d.! = zamęt, rwetes, zamieszanie, nieszczęście;
d. sądu bożego = koniec; świata;
przen. wielka, powszechna klęska;
d. gniewu bożego,
d. srogi;
d. dzisiejszy = dziś; data, np.
d. przybycia,
d. wyjazdu,
d. wejścia na służbę,
d. śmierci i t. p.; czas, np.
d. ładny, brzydki, wietrzny, cichy, wiosenny, zimowy; za naszych dni;
d. a. po dzisiejszy
d. a. do dziś dnia; od dziś dnia; po dziś; w
lm. życie, lata: skończył dni pełny chwały; jest już u schyłku dni swoich; w
astr. d. astronomiczny = przeciąg czasu od wschodu do zachodu słońca ściśle obliczony;
d. gwiazdowy a. doba gwiazdowa = przeciąg czasu między jednym a drugiem przejściem jakiej gwiazdy przez południk miejscowy;
d. słoneczny a. doba słoneczna = przeciąg czasu miedzy jednem a drugiem południem czyli czas dzielący dwa kolejne przejścia słońca przez południk miejscowy;
d. średni = przeciąg dwudziestu czterech godzin odmierzony na dobrym zegarze (tym się różni od dnia słonecznego, że jest zawsze jednakowo długi); w
górn. przestrzeń zewnątrz kopalni, powierzchnia ziemi (od dnia = z powierzchni ziemi).
Strona w Wikisłowniku
