Strona:Z powodu jubileuszu profesora Duchińskiego.pdf/28

19

mówią dziś pewną modyfikacją języków słowiańskich, to jednak nie jest to ich język żywy, samodzielnie rozwinięty, ale sztucznie nabyty. Ta dzicz turańska mówiła dawniej innym jakimś językiem. Z wprowadzeniem zaś chrześcijaństwa przyjęła także język cerkiewno-słowiański, którym mówi dotychczas, zepsuwszy go naturalnie po turańsku. Co innego języki małoruski i białoruski. To są języki z dawien dawna właściwe mówiącym niemi plemionom, języki żywe, swobodne od sztucznego przeflancowania i od obcych naleciałości. — Utrzymywać coś podobnego może tylko p. D. lub też „uczeni“ jemu podobni, których niewinne dusze nie zostały wcale skalane znajomością budowy języków słowiańskich oraz wzajemnych stosunków pokrewieństwa między temi językami. Gdyby panowie ci znali choćby tylko początki teorji języków słowiańskich, wiedzieliby, że wszystkie gwary wielkoruskie (w tej liczbie język literacki) i białoruskie stanowią osobna grupę w różnicy od gwar małoruskich, ale że obie te grupy razem, wielkoruska i małoruska, powinny być połączone w jednę wspólną rodzinę, w przeciwstawienia do reszty języków słowiańskich. Że Wielkorusy są Turańczykami, którzy pożyczyli sobie języka cerkiewno-słowiańskiego, może utrzymywać tylko ten, kto ma bardzo słabe i nieokreślone pojęcie tak o budowie języków słowiańskich, jako też o tem, w jaki to sposób i jakiego rodzaju języki mogą być narzucane całym ludom. Podobne cudowne przyswojenia języków mogą mieć miejsce chyba tylko w bajeczkach p. Duchińskiego, ale nigdy w rzeczywistości.
 Język wielkoruski (tj. język literacki rosyjski wraz ze wszystkiemi gwarami wielkoruskiemi) jest językiem czysto słowiańskim co do budowy, co do strony głosowej i morfologicznej, a do tego jednym z najżywotniejszych i najsamodzielniejszych języków słowiańskich. Są w nim wprawdzie obce naleciałości, obce żywioły leksykalne, tj. obce wyrazy i kategorje wyrazów. Jest w nim np. kilka grup wyrazów, zawdzięczających swój wygląd głosowy wpływowi języka ksiąg cerkiewno-słowiańskich, biorących swój początek od