Gniezno, Ostrów na Lednicy, Łekno, Nakło aż do rzeki Plitwicy, Ląd, Kalisz , Czestram, Ruda, Żnin, część kasztelanii Milicz po za rzeką Bober, Sieradz, Spicimierz, Małogość, Rosprza, Łęczyca, Wolborz, Żarnów, Skrzynno, Chrząstów aż do Wisły (z wsiami[?] Treblewici i Radlici) i Łowicz. Akt ten, jak słusznie zauważono, zawiera w sobie i uposażenie pierwotne arcybiskupstwa[1], ale nie posiadamy pewności, o ile ono w pierwotnym swym kształcie w dokumencie tym się przechowało. Treść jego rozpada się widocznie na dwie części, tak jakby złączono dwa odrębne dokumenty i na dodatek, który jest współczesnego z aktem pochodzenia. Obie jednak części poprzednie zdają się pochodzić z różnych czasów. Wedle hypotezy, że arcybiskupstwo gnieźnieńskie powstało, kiedy inne dyecezye polskie już istniały, należy ów akt w ten sposób rozumieć, że jego część pierwsza od słów »de Gnezden, de Ostrów« i t. d., obejmuje ziemie odebrane przy utworzeniu arcybiskupstwa gnieźnieńskiego biskupstwu poznańskiemu, a część druga od słów »item de castello Ziraz, Spitimir« i t. d., ziemie odjęte równocześnie w r. 1000 biskupstwu krakowskiemu. Nie da się zaprzeczyć, że terytorya wymienione w części pierwszej należą do Wielkopolski a w drugiej jużto do Małopolski jużto do Szląska, lecz wniosek na tej podstawie oparty o równoczesnem pochodzeniu obu głównych części aktu, niezupełnie zdaje nam się być uzasadnionym. Przeciwnie sądzimy, że tylko część pierwsza należy do pierwotnego uposażenia arcybiskupstwa, naprzód dlatego, że wymienia ziemie wielkopolskie, a następnie, że niektóre wyrażenia w tym pierwszym ustępie zawarte, możnaby odnieść do czasów Chrobrego i biskupa Ungera. Pomijając bowiem nazwę Stare Biskupice, która może nawet jeszcze z pierwszym polskim
- ↑ Kętrzyński, Biskupstwa l. c. str. 620.
