Strona:Uwagi nad językiem Cyprjana Norwida.djvu/84

owszem uduchowioną zmysłowością przez miłości wielkiej cało-dramat» (Krytycy i artyści);
 13) «pierwiastek sztuki jest sferą każdej umiejętności, sferą żywotną, i wogóle decydującą o tej żywotności» (O sztuce dla Polaków);
 14) «wchodzi sztuka w prawa natury i jako prawo piękna ma w niej nawet osobny czas swej hegemonji, wydzielony w porze kwitnięcia wszelkiego i ma przedmiot swój w kwiecie» (tamże);
 15) «w dziedzinie życia jest sztuka ekwacją postępu moralnego» (tamże);
 16) «sztuka ujście swe w Religji znajduje, ale jako wszędzie-indziej żywotna jest, tak odwrotnie u ołtarza progu w literę jedynie wyjaśniającą słowo zamienia się i zamyka przeto całość istoty swojej. U progu Religji sztuka kona, a najjaśniejszym tajemnicom wiary objawionej, jako uwiadamiające ciało, postać i forma posługuje» (tamże). «Sztuka od Religji idzie, jak posłane na przechadzkę dziecko» (Branzoletka);
 17) «Co innego jest sztuka, a co innego malarstwo, rzeźba, architektura. Sztukę każdy znać winien, bo niema żadnego owocu i jarzyny do jedzenia, żeby nie była pierwej kwiatem dla piękności jej» (Chimera VIII, 396).
 Z powyższych przykładów: jasno wynika, że, gdybyśmy chcieli wyrazowi sztuka nadać jedno jakieś znaczenie, powyższe wypowiedzi stanęłyby w oczywistej i rażącej niezgodności wobec siebie. Oczywiście sprzeczności pozorne znikną, jeśli bliżej określimy, do czego odnosi się w każdym wypadku pojęcie sztuka i jaką w sobie treść zawiera. Nie wdając się na tem miejscu w rozważania nad tą sprawą, zwróćmy jeszcze uwagę na różne znaczenia pojęcia ciszy i białych kwiatów, jako pojęć, które miały wielki wpływ na charakter teorji poezji u Norwida; (w rozdz. IV. rozpatrzyliśmy już terminy słowo i milczenie).
 Pojęcie ciszy nie jest u Norwida jednoznaczne.