Problem pierwszej fay[1] jest terenem rozważań przedewszystkiem stylistycznych i estetycznych. W rozważaniu nad językiem i słownikiem traktowany być może, jako stopień przejściowy narodzin nowego pojęcia i może być pomocny do wyjaśnienia genezy danego pojęcia.
§ 2. Z punktu widzenia psychologicznego twórczość poety jest przedstawianiem i określaniem różnych procesów psychicznych, czy to polegają one na spostrzeżeniach świata zewnętrznego, czy na uświadomieniu sobie całej wzruszeniowej strony psychiki. Może najlepiej odda tę rolę poety definicja samego Norwida, który poetę nazywa «organizatorem fantazji narodowej». Tutaj nie chodzi nam o przeniesienie całego zagadnienia na tło społeczne, opuśćmy więc tymczasowo określnik «narodowej», a rozpatrzmy sprawę w jej ostatniej warstwie: w obrębie indywidualnej psychiki twórcy. Chodzi tu o scharakteryzowanie działalności poety na terenie jego własnej świadomości. Zadaniem poety i wogóle sztuki (interpretując szerzej słowo fantazja) jest ujmować i organizować rzeczywistość zjawiskową w system uczuciowego, wzruszeniowo-nastrojowego poglądu na świat, podobnie jak zadaniem np. filozofa i uczonego jest organizować tę rzeczywistość w system logiczno-pojęciowy. Coraz dokładniej określając tę rzeczywistość, poeta zaznacza coraz więcej reakcyj naszej psychiki na wyróżnione momenty rzeczywistości i tem samem bogaci naszą psychikę, rejestrując wszystkie jej nowe objawy. Zewnętrznie ten proces objawia się pewnem przystosowaniem do niego strony formalnej i językowej.
Jeśli następuje zmiana, musi być przezwyciężony stan dotychczasowy. Im większa skala tych przezwyciężeń, tem większa oryginalność twórcy, ale też tem trudniejsze odczytanie artysty, tem większa praca w przystosowaniu się czytelnika do tych zmian i w zro-
- ↑
Błąd w druku; powinno być – fazy.
