jak wreszcie stał się głównem źródłem zbytu dla krajowych kopalni wapna: nakoniec daje on znacznej liczbie robotników wiejskich zatrudnienie i dobry zarobek. Cukrowarstwo wpłynęło również na rozwój środków komunikacyjnych, a pośrednio i na ogólne podniesienie zbiorów wszelkich innych uprawianych płodów. Odpadkami (szlam saturacyjny) bowiem zasilają producenci buraków rolę, a ostatecznie nie możemy pominąć fizycznego i moralnego wpływu, jaki przemysł ten wywiera na lud roboczy i jego inteligencyę, co słusznie podnosi w dziele swojem dr. Mendelsohn.[1]
Najpóźniej, bo dopiero w ostatnim dziesiątku lat rozwinął się przemysł mleczarski. Liczba spółek mleczarskich wprawdzie nie jest zbyt wielką (34), za to mleczarń w ogólności jest dosyć (131). Rozwój tego przemysłu sprowadził za sobą częściowo zmianę kierunku produkcyi zwierzęcej. W miejsce bowiem dawniej na wielką skalę utrzymywanych cienkowełnistych owiec, wprowadzają hodowcy bydło mleczne i trzodę chlewną. Wyższe ceny za produkta nowego kierunku hodowli, wpłynęły na szybki rozwój, a wystawy i premiowania wykazują znaczny postęp, w tej tak doniosłe znaczenie mającej gałęzi gospodarstwa wiejskiego. W hodowli bydła rogatego przeważają pośród wielu innych ras Holendry (wschodnio pruskie) i Oldenburgi.
W Poznańskiem przeważają w ogóle dwie rasy koni. W okolicach obfitujących w łąki i t. zw. buraczanych napotykamy cięższy zawód koni pochodzący z krzyżowania wschodnio-pruskich, oldenburskich i hanowerskich. Szczególne zamiłowanie do hodowli cięższych koni mają niemieccy włościanie. Hodowcy Polacy dążą przeciwnie do uzyskania lekkiego, ale szlachetnego zawodu. W wyżej położonych częściach Poznańskiego są hodowane przeważnie lżejsze konie, odznaczające się zwięzłą budową i szerokim grzbietem. Konie te dla swojej wytrzymałości bywają chę-
- ↑ Dr. B. Mendelsohn. Beiträge zu einer Geschichte der chemischen Industrie der Provinz Posen seit deren Einverleibung in den preussischen Staatsverband. Posen. E. Schmädicke 1887.
