Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 1.djvu/105

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

pustelniczy żywot wiedli, w zależności jednak od jakiego zakonu, 4) związanych ślubem małżeńskim, albo poddaństwem legalnem (niewolnik, kmieć przywiązany do gleby), 5. chorych umysłowo, lub zagrożonych chorobą umysłową[1], 6) pochodzących z rodziny żydowskiej lub saraceńskiej aż do 5 stopnia[2].
Tatarom wszelako i Mohametanom, w Polsce lub indziej skoroby wiarę chrześcijańską przyjęli, wstęp do zakonu za dyspenzą jenerała dozwolony. W Polsce korzystano z niej kilka razy.

Są jeszcze inne drugorzędne przeszkody od których w danym razie dyspensować może jenerał, jak złe zdrowie, słabe zdolności, brak przygotowawczych nauk, charakter gwałtowny, uparty, niestały albo dziwaczny, kalectwo albo odrażająca powierzchowność, długi niewypłacone, obowiązek utrzymania rodziców, zobowiązania wobec państwa lub Kościoła, wiek zbyt młody lub podeszły, wreszcie pochodzenie z nieprawego łoża albo z rodziców zniesławionych[3].

  1. Constit. pars I. cap. 3. §. 3—7. Oswald str. 42—51.
    Są to istotne przeszkody impedimenta essentionalia, od których ani jenerał ani kongregacya jen. uwolnić nie może. W nadzwyczajnym tylko wypadku dyspensować może papież lub jego nuncyusz, lub penitencyaryusz, jeżeli wszelako jenerał zgadza się na to. Gdyby kto, ukrywszy czy zataiwszy jednę z tych przeszkód świadomie lub z niewiadomości, przyjęty został do nowicyatu, i do ślubów a nawet do profesyi przypuszczony, a rzecz się wydała, natychmiast zostanie wydalony z zakonu, bo śluby jego były nieważne. Rzecz jasna, że kto pochodzi z rodziny heretyckiej lub schyzmatyckiej, a przyjmie wiarę katolicką, ten, w kilka jednak lat dopiero po swej konwersyi, może być przyjęty do nowicyatu i zakonu.
  2. Nie jest to istotna przeszkoda, ale jakby istotna, gdyż ani jenerał od niej dyspensować nie może. Zdaje się, że z początku przyjmowano do zakonu neofitów z Żydów i Saracenów, ale już to dla ich powszechnej pogardy, już to że przekonano się, iż to nieodpowiedni materyał na zakonnika, zabroniła kongregacya jeneralna V. dekretem 5. r. 1594 przyjmować ich do zakonu. Złagodziła ten zakaz kongregacya VI. dekretem 28 r. 1608 ograniczając go co do Żydów i Saracenów do 5 stopnia, co do Tatarów i Mahometan w Polsce lub indziej, zostawiając prawo dyspensy od stopni jenerałowi. Tylko Maurowie i inni „pozorni Chrześcijanie“ w Hiszpanii wykluczeni na zawsze od przyjęcia do zakonu. (Inst. S. J. II. str. 302).
  3. Constitutionum pars I. cap. 3. §. 9—15. W praktyce co do wieku, to należy mieć lat 15 skończonych, 40 lat nie wiele przekroczonych.