W listopadzie 1849 r. podał Głównej Dyrekcji Ligi Polskiej Józef Łepkowski z Krakowa projekt odbycia z rysownikiem podróży po Śląsku dla zebrania pomników do historji i literatury polskiej. Uważając rzecz za bardzo pożyteczną i w skutkach swoich bardzo płodną, zamierzała Dyrekcja dopomódz Łepkowskiemu do wykonania pomysłu, atoli wkrótce potem nastąpiło rozwiązanie Ligi przez rząd pruski.
Rok 1848 pozwolił także nauczycielom polskim w Prusach swobodniej odetchnąć. I zaraz objawiło się wśród nich życzenie stowarzyszenia się dla wzajemnego porozumiewania się w kwestjach, dotyczących szkoły. Korzystając więc z prawa asocjacji zebrali się w Poznaniu 9 września 1848 r. nauczyciele Malczewski, Sikorski, ks. Duliński, Klonowski, Estkowski, Woliński, Karasiewicz, Skalski, Mazierski, Kiliński, Cynka, Siekierski, Rakowicz, Hebanowski, Wilczyński i bracia Dalkowscy i związali polskie Towarzystwo Pedagogiczne, którego ustawy opracowała komisja, składająca się z księży Aleksego Prusinowskiego i Dulińskiego, nauczycieli Estkowskiego, Rakowicza, Kasprowicza i Kalkowskiego, i obywatela wiejskiego Teofila Zakrzewskiego. Do Dyrekcji wybrano ks. Dulińskiego jako prezesa, Ewarysta Estkowskiego jako sekretarza i Hebanowskiego jako skarbnika.
Celem Towarzystwa Pedagogicznego było podniesienie ludu polskiego przez szkołę, opracowanie najpotrzebniejszych książek dla szkół elementarnych, oraz metodyki, dydaktyki i pedagogiki w ścisłem znaczeniu.
Towarzystwo rozciągać się miało na wszystkie ziemie polskie pod berłem króla pruskiego. W Prusach Zachodnich uważało Towarzystwo Chełmno, na Śląsku Bytom za ognisko swego działania. Jako organ zaś swój zaczęło Towarzystwo wydawać z początkiem roku 1849 pismo miesięczne Szkołę Polską. Redakcją składali z początku ks. Brzeziński, Ewaryst Estkowski, Ignacy Prusinowski, Daniel Rakowicz, Fr. Siekierski i J. Sikorski, wkrótce jednak cały ciężar redakcji spadł na Estkowskiego.
