Strona:Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności - 1887 - Tom 19.djvu/042

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

występował[1]. W ostatnim więc przypadku do wytoczenia procesu przestępcy, nie potrzeba było oprawcy, ażeby jakiś „legittimus actor” go przed nim obwinił; wystarcza tu zapewne prosta denuncyjacyja lub notoryczna pogłoska. Dowodem na to są wszystkie sprawy, jakie oprawca wytaczał o furticinia, spolia, (przestępstwa w ogóle nie oznaczone, lecz kilkakrotnie popełnione), inhonesta vita, servatio furum, tu bowiem zwykle nie było oznaczonego lub wiadomego poszkodowanego, przestępstwa te były niebezpieczne dla ogółu, tu więc oprawca sam jako stróż porządku publicznego przeciw złoczyńcy skargę zanosił i sprawę popiérał. Był on więc rzeczywistym oskarżycielem publicznym, jednakowoż, o ile sądzić możemy, nie występował sam we własném imieniu, lecz w imieniu urzędu grodzkiego, jako zastępca grodu procurator castri, a tém samém niejako z ramienia starosty do którego przedewszystkiém w końcu XIV i w XV wieku czuwanie nad porządkiem publicznym w ziemi, w miejsce oprawcy z w. XIV, należało. Dowodem na to, oprócz nazwy procurator castri są także wszystkie zapiski[2] bardzo liczne w aktach Łęczyckich, wyrażające się stereotypowo: „Testes ducit N. N. erga castrum et Czirchowski (właśnie procura-

  1. ↑ R. 1388. (Acta Lanc. I. N. 755). J. officialis Lanc. recognovit quod St. W. stetit terminum quatuor... . super Janconem Czirchowski (oprawca) pro quodam furticinio et equos per ipsum furatis. — r. 1401. (Acta terr. Crac. III. p. 226. N. 2). P. de C. innocenciam suam de furticinio super quo per Zyndramum opprawczam de quibusdam equis furatis fuit accusatus per sex testes ydoneos coram d. Johanne castellano Crac. compurgavit et furticinium huiusmodi — iure evasit. — 1418. (Jnscr. Castr. Crac. I. p. 23). P. de G... se de prima ciupa furticinii sibi iniuncta per iusticiarium se proprio iuramento in nostro iudicio emendavit et se expurgarit iuxta ritum terrestrem. — r. 1423 (ibid. II. p. 153). Testes N. de P. contra Mruk iusticiarium. Rotha: S. m. d. a. et s. c. quia N. de P. emit istum pannum viridum Torunie pro quo ipsum iusticiarius inculpavit — i wiele innych.
  2. ↑ Acta Lanc. I. N. 4835. 5012. 4905. — II. 3942. 3816. 3903. 3904. 3905. 3926.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:Rozprawy_i_Sprawozdania_z_Posiedzeń_Wydziału_Historyczno-Filozoficznego_Akademii_Umiejętności_-_1887_-_Tom_19.djvu/042&oldid=1994549”