Strona:Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności - 1887 - Tom 19.djvu/041

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

musiał się więc z pewnością przekonać o niewinności obwinionego, a przekonania takiego mógł dopiéro nabrać, zbadawszy wszystkie okoliczności czynu, słowem przeprowadziwszy jakieś dochodzenie śledcze. Gdy się zaś przekonał, że podejrzenie jest uzasadnione, natenczas zapozywał, a raczéj wzywał obwinionego przed sąd właściwy, polecając mu stawić się do rozprawy, lub téż przystawiał go wprost do sądu[1]. W sądzie zaś na wyznaczonym do rozprawy terminie, mogły zajść dwie ewentualności, a mianowicie, albo stawał sam poszkodowany przestępstwem i sam sprawy swéj dochodził[2], albo téż rolę oskarżyciela brał na siebie oprawca, i jeśli poszkodowany istniał, stawiał go jako świadka[3], jeśli zaś poszkodowanego nie było, sam przeciw obwinionemu

  1. Wyżéj cytowana zapiska z r. 1385 (St. P. P. P. VIII. N. 1385. Act. terr. Crac). „Arestavit N. et B. cum iusticiario, iusticiarius dixit ipsis: veniatis ad iudicium” r. 1408 (Acta terr. Czchov. I. p. 206) „et si idem Nicolaus (Rogalec iustitiarius Cracov.) citaret predictos ad iudicium terrestre in Czchov respondere tenentur” — 1421 (Inscr. Castri Crac. I. p. 513). P. M. de K. actor cum J. S. et M... habent terminum... in causa ista quia Mruk iusticionarius dictis kmetonibus (sic) fecerit stare coram domino capitaneo — 1423. (Inscr. Castr. Crac. II. p. 98). J. P. J. A. A. D. kmetones de S. prout iusticiarius Mruk ipsis mandaverat parere pro brok(?) violenta ad instanciam J... existentes partes tamquam citate astiterunt terminum super J. etc.
  2. Świadczą o tém zacytowane dwie ostatnie zapiski w poprzednim przypisku. W obu tych sprawach rola oprawcy kończyła się z wezwaniem obwinionego przed sąd. Czasami powód stawiał nadto oprawcę przeciw obwinionemu jako świadka. R. 1431. (Inscr. Castri Crac. IV. p. 378). N. de statuet iusticionarium Cracoviensem ad recognoscendum.
  3. R. 1418. (Inscr. Castr. Crac. I. p. 15). Kniszynski (oprawca) debet statuere P. civem de H... qui inculpavit P. de L. quia sibi equum subtraxit — r. 1419 (ibid. p. 100). Nicolaus Knisiński actor cum J. olim de W. habent terminum et idem Nicolaus debet statuere homines contra dictum J. qui in furto eum inculpabunt.