ślać urzędnika grodzkiego. Ten upadek znaczenia i niezawisłości urzędu oprawców da się jednak dość łatwo wytłumaczyć. W wieku XIV bowiem starostowie występowali początkowo jako namiestnicy i zastępcy królewscy, bardzo więc jest prawdopodobném, że jako tacy w zastępstwie króla byli zwierzchniczą władzą oprawców. Gdy zaś w charakterze tych namiestników królewskich skupili w końcu XIV wieku w ręku swoim znaczną część sądownictwa karnego, przeto téż oprawcy, posiadający również pewien zakres władzy sądowniczej w sprawach karnych, w coraz większą od starostów popadali zawisłość. Zawisłość ta i podrzędność oprawców jeszcze bardziéj musiała się uwydatnić w obec tego, że w chwili, gdy sądownicza władza starostów wzrasta, równocześnie władza sądownicza oprawców przywilejem z r. 1388 zostaje ograniczoną. Dla tego téż sądzimy, że w w. XV zapewne już starostowie byli bezpośrednimi zwierzchnikami oprawców, i że może nawet do nich należało i mianowanie justycyjaryjuszów; przemawia zaś za tem nadto i ta okoliczność, że urząd oprawcy już nawet przed r. 1386 nie był dożywotnim, lecz tylko czasowym[1], a w początkach w. XV oprawcy bardzo szybko jak zobaczymy z załączonéj poniżéj tabeli, zmieniali się w urzędzie. Jeśli więc w całej Polsce justycyjaryjusze niebyli dożywotnimi urzędnikami, to w takim razie król, nie znając tak dokładnie wszystkich osób godnych zaufania w poszczególnej ziemi, miałby nie małą trudność w ciągłem obsadzaniu tego urzędu; o wiele więc byłoby naturalniejszem, gdyby mianowanie lub przynajmniéj proponowanie na urząd oprawców pozostawił poszczególnym starostom, lepiéj ze stosunkami miejscowymi obznajomionym. Na jak długo jednak byli oprawcy mianowani, trudno bardzo oznaczyć, gdyż niepodobna ułożyć dokładnéj tabeli, wykazującéj w którym roku kto był oprawcą. Udało nam się jedynie z aktów krakowskich z końca XIV i z XV wieku ułożyć tabelę następującą:
- ↑ St. P. P. P. VIII. N. 628, r. 1381 „Crzistco condam isticiarius”.
