Strona:Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności - 1887 - Tom 19.djvu/003

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.




O JUSTYCYJARYJUSZACH W POLSCE

w XIV i XV wieku.

Napisał

Dr. Władysław Abraham.





W źródłach średniowiecznego prawa polskiego spotykamy dość często urzędnika noszącego nazwę czy tytuł: iusticiarius albo iusticionarius.
Nazwą tą oznaczano w ówczesnéj łacinie w ogólności urzędników, posiadających władzę sądowniczą, bez względu na ich stanowisko w hierarchii urzędniczéj i bez względu na rodzaj ich władzy, i większy lub mniejszy zakres działania.

Dopiéro chcąc oznaczyć urzędnika ściśle określonego, dodawano do słowa iusticiarius jakieś bliższe określenie, i tak w Anglii sędziowie najwyżsi nazywali się iusticiarii capitales, podczas gdy iusticiarii itinerantes et errantes byli zwyczajnymi sędziami, którzy objeżdżali kraj cały i wymierzali w piérwszéj instancyi sprawiedliwość w sprawach cywilnych i karnych[1], w Niemczech zaś istnieli iusticiarii curiae imperialis, którzy w zastępstwie cesarza prze-

  1. Du Cange. Glossarium. Paryż, 1844.