Strona:PL Mikołaja Kopernika Toruńczyka O obrotach ciał niebieskich ksiąg sześć.djvu/034

dróg planetowych podlegają odmianie co do położenia swego względem ekliptyki: tłumaczenie atoli téj odmiany przez Kopernika jest nietrafne i mylne. Albowiem podług niego, linie węzłów dróg planetowych, nie przez słońce lecz przez środek drogi ziemskiej przechodzą. To założenie wprowadza największą zawiłość w teoryą planet Kopernika. Ponieważ miejsca węzłów są mylne, przeto największa północna szerokość planety nie będzie równa największéj szerokości południowéj, i obie znowu będą zmienne, podług tego jak ziemia w jednym lub drugim punkcie swéj drogi znajdować się będzie. Dla wytłumaczenia téj różnicy, Kopernik nadaje płaszczyznom dróg planet, pewne ważenie się czyli kołysanie około ich średniego położenia, a to takie: iż średnica małego koła na którem się kołysanie odbywa, w ciągu rocznego obiegu ziemi dwa razy jest opisana. Podług tego, wielka droga ziemska wywiera jakby magiczny wpływ na położenie i ruch dróg planetowych. Bieg planet na ich różnych drogach, należy odnosić do jednego wspólnego początku; tym początkiem jest punkt równonocny wiosenny, tojest jeden z punktów wspólnego przecięcia się drogi ziemskiéj z płaszczyzną równika. Kepler, który nową swoję teoryą planet do środka słońca, a nie do środka drogi ziemskiej odniósł, zmuszony był również miejsca węzłów i szerokości planet do słońca sprowadzić. W rozdziale 14 swego komentarza o Marsie mówi: iż płaszczyzny dróg planetowych utrzymują się w równowadze, gdyż zawsze tęż samą pochyłość i tęż samą linią węzłów na ekliptyce zatrzymują. Przez to piękne odkrycie niezmienności położenia płaszczyzn dróg, w ciągu obiegu planet na swych drogach, odsłoniła się dopiéro prawdziwa architektoniczna budowa układu planetarnego, a przez to układ osiągnął swą niezmienność i trwałość.
 W rozbiorze prac Kopernika, potrzeba odróżnić jego układ świata od teoryi planet. Piérwszy tojest układ, jest dziś niezbitą pra-