Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/18

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

dnym zarządem umiał utrzymać podwładną sobie prowincyję w posłuszeństwie dla metropolii za co kortezy 30 Maja 1812 r. przyznały mu tytuł markiza de la Concordia. W Peru zaprowadził porządną administracyją, pozakładał wsie i miasta, podniósł handel i przemysł i rozszerzył oświatę. Abascal śród dziękczynień i żalu Peruwian r. 1816 złożył swą godność i powrócił do Madrytu, gdzie umarł 1821 r.

Abas-Tumański okrąg, znajduje się w powiecie Achałcykskim, gubernii Kutajskiej, (ob. Achałcykski powiat).

Abaton, miejsce nieprzystępne, w kościołach chór firankami osłonięty, w cerkwiach ołtarz znajdujący się za carskiemi wrotami. Abaton nazywano również na wyspie Rodus pomnik Artemizyi, małżonki Mauzola, króla Karji, uwieczniający zdobycie tej wyspy przez wspomnioną królowę, co gdy mieszkańcom haniebną przypominało klęskę: Rodyjczycy po wyswobodzeniu się, pomnik ten zamurowali i uczynili nieprzystępnym. — Abatos, t. j. nieprzystępna, nazywała się skalista wyspa na Nilu pod File, gdzie znajdywały się groby Izydy i Ozyrysa, do których przystęp tylko kapłanom był dozwolony.

Abatucci (Jakób Piotr), generał korsykański, ur. 1726, występował zrazu na scenie politycznej jako przeciwnik Paolego (ob.); ze względu jednak na położenie kraju, połączył się z nim później i walczył szczęśliwie pszeciw Genueńczykom. Po wkroczeniu Francuzów Abatucci był jednym z ostatnich, którzy się poddali. Wplątany w proces przeciw patryjotom korsykańskim, skazanym został na karę hańbiącą; lecz Ludwik XVI skasował wyrok i mianował go najprzód podpułkownikiem, później generałem brygady. W stopniu tym bronił on Korsyki 1793 roku przeciw Anglikom; ustępując jednak przemocy, powrócił do Francyi, gdzie otrzymał stopień generała dywizyi. Gdy Anglicy r. 1796 opuścili Korsykę, powrócił do swej ojczyzny i umarł tam r. 1812. — Abatucci (Karol), syn poprzedniego, ur. 1771, walczył w pierwszych latach rewolucyi nad Renem i został r. 1794 adjutantem generała Pichegru. Przy drugiém przejściu Renu, za odznaczenie się walecznością, posunięty został na stopień generała dywizyi. W roku 1796 bronił miasta Huningi, i w nocy z 1 na 2 Grudnia, odpierając nieprzyjaciela na czele grenadyjerów, ugodzony kulą, umarł w dni kilka z odniesionej rany. Generał Moreau kazał mu wystawić pomnik, który zniesiony r. 1815, po rewolucyi r. 1830 został przywrócony. — Abbatuci (Jan Karol), synowiec poprzedzającego, ur. 1791 w Korsyce. Ukończywszy naukę prawa w Pizie, mianowany został r. 1816 prokuratorem królewskim w Bastyi. W r. 1830 Korsyka, a w roku 1839 miasto Orleans obrały go swym reprezentantem w izbie deputowanych. Zasiadając w szeregach opozycyi, Abatucci był jednym z najgorętszych stronników poruszenia reformistowskiego, które wywołało rewolucyję lutową. Obrany członkiem zgromadzenia ustawodawczego, z Korsyki i z dep. Loiret, przyjął mandat ostatniego i tu przyłączył się do koalicyi utworzonej z dawnych stronnictw monarchicznych; gdy zaś nastąpiło rozdwojenie pomiędzy Ludwikiem Napoleonem, prezydentem rzeczypospolitej a większością, usunął się od naczelników prawej strony i całą duszą oddał się sprawie księcia. Mianowany w Grudniu 1851 r. członkiem kommissyi doradczej (commission consultative), Abatucci został wkrótce senatorem i ministrem sprawiedliwości i na tém stanowisku umarł d. 11 Listopada 1857 r. w Paryżu.

Abaujwar, komitat w Węgrzech północnych, obejmujący 52 mil Z powodu nadzwyczajnej żyzności gruntu, ludność jego stosunkowo jest większą jak w innych komitatach. Na 166,000 mieszkańców wypada: 99,000 Madziarów, 33,000 Słowaków, 10,000 Niemców, 15,000 Rusinów i 9,000 Żydów. Siedliskiem rządu komitatowego jest miasto Koszyce. Chociaż niewielki rozległością Abaujwar wa-