Strona:PL Aleksandra Humboldta Podróże po Rossyi 01.djvu/112

hutniczego kantoru, na którego czele stoi dwóch pełnych wiadomości ludzi: panowie Łubinow i Szwecow, którzy obaj w podróżach za granicą, szczególnie w Anglii i Francyi, nabyli dokładnej znajomości górnictwa i hutnictwa. Szwecow bawił dziesięć lat w Paryżu i nabył tam swojego ukształcenia w École normale i École des mines. Gdy powracał na Ural, zapoznał się w Berlinie z Humboldt’em, na krótki czas przed jego podróżą, i w skutku tego Humboldt oświadczył w Petersburgu przed opiekunami niedawno zmarłego we Florencyi Mikołaja Nikiticza Demidowa życzenie swoje, ażeby pan Szwecow towarzyszył mu w podróży jego na Uralu. Gdy chętnie na to przystano, pan Szwecow zjechał się z naszemi podróżnemi już w Ekaterynburgu, odbył z nimi podróż aż do Niżnie-Tagilska, potem dalej po północnym Uralu. Po powrocie do Ekaterynburga, rozłączono się z nim dla podróży do Ałtaju, ale później w Miasku na południowym Uralu zjechano się z nim znowu.
 Zakłady hutnicze znajdujące się pod zarządem kantoru Demidowskiego, znajdują się najprzód w Niżnie-Tagilsku samym, dalej w Wyjsku, trzy wiorsty na północo-wschód od Niżnie-Tagilska, na małej rzeczce Wyja, wpadającej z lewej strony do Tagilu; w Werchnie i Niżnie-Lajsku, ośmnaście i dwadzieścia wiorst na północ od Niżnie-Tagilska nad Lają, która dalej u dołu wpada z lewej strony do Tagila; w Werchnie i Niżnie-Saldinsku, trzydzieści sześć i czterdzieści sześć wiorst na wschód od Niżnie-Tagilska, nad Saldą, znacznym już przytokiem Tagila; w Czernojstoczynsku na południe od Niżnie-Tagilska nad Czerną, wyższego lewego przytoku Tagila; nakoniec w Wissimo-Szajtansku i Wissimo - Utkinsku, które ostatnie huty leżą na zachodniej stronie Uralu nad Utką, przytoku Czussowoj, na południo-zachód od Niżnie-Tagilska.
 Główna fabryka znajduje się w Niżnie-Tagilsku; tu roztapia się wszystek miedziany kruszec i większa część żelaznego. Miedziany kruszec zawiera w przecięciu cztery procenty miedzi. Roczna produkcya tego metalu wynosi 50,000 pudów. Żelazny kruszec Magnesowej góry roztapia się częścią w Niżnie-Tagilsku, częścią w Werchnie-Saldinsku. Ilość corocznie w Niżnie-Tagilsku wydobywanego surowego żelaza wynosi 350,000 pudów; bywa ono częścią tu, częścią w zależących od Niżnie-Tagilska fabrykach fryszowane i obrabiane na sztaby, kotwice, blachy, kociołki, kosy, gwoździe, dróty i t. d. Dobroć wyrobionego żelaza jest bardzo sławioną i jego wielka rozciągliwość czyni je sposobnem do wyrabiania na najcieńsze blachy, które w Rossyi szczególnie są poszu-