Strona:PL Aleksandra Humboldta Podróże po Rossyi 01.djvu/105

wschodnim stoku głównego łańcucha gór, który podróżni widzieli rozciągający się poza Czussowają i poza Polewskoj, i w którym szczególnie góra Azof, w prostym kierunku za Polewskoj leżąca, odznacza się swoją wysokością i kształtem, ma bowiem dwa szczyty, z których południowy niższy jest od północnego. Ten główny łańcuch jest przedłużeniem tego, w którym na sybirskiej głównej drodze leży Berezowa-Gora.
 Polewskoj, do którego podróżni przybyli późnym wieczorem, oddalonym jest od Kassojbrodu na 9 wiorst, i leży nad Polewają, małą rzeczką, o kilka wiorst na północ wpadającą do Czussowai, po złączeniu się pierwej z rzeczką Siewierką. Za Polewaja droga zaczyna się zniżać, lasy ustają, i daje się widzieć mała równina, na której leży Polewskoj.
 Następnego dnia, 25 czerwca, wcześnie ruszono w drogę, ażeby nie dojeżdżając do kopalni Gumeszewskoj, obejrzeć blizko leżącą kqpalnię złota Szelezińską. Leży ona 7½ wiorsty na północo-zachód od Polewskoj, nad Szelezienką, małą rzeczką, wypływającą z podnóża góry Azof’a, płynącą do Polewoj we wschodnim kierunku i wpadającą do niej o trzy wiorsty na północ od Polewskoj. Droga tamtędy prowadzi przez las i błota, i dlatego jest w części wybrukowaną. Ta płókalnia, ze wszystkich dotąd widzianych była pierwszą, która leżała we właściwej dolinie, skrapianej rzeką. Dolina ta, na północ i południe była zamkniętą wzgórzami pokrytemi lasem, na zachód zaś górą Azof i głównym łańcuchem gór Uralskich. Pokłady piasku, które zaczęto wydobywać w roku 1825, są dosyć obszerne; rozkopywano je w dwóch miejscach, z których jedne wyższemi, drugie niższemi się zowią.
 Na gór Azof, u podnóża której leży Szelezińskoj, i która jest najwyższą górą w tych okolicach, podróżni nie mogli wstąpić dla braku czasu. Kopalnia miedzi Gumeszewska odległą jest od Szelezińskoj zaledwo na trzy wiorsty we wschodnim kierunku, od Polewskoj zaś na cztery wiorsty w północnym. Leży ona na równinie, rozciągającej się aż do leżącego o wiorstę ztamtąd ku wschodowi Siewierskiego hutniczego stawu, utworzonego przez zatamowanie rzeki Polewaja, z innych zaś stron zamknięta wzgórzami, pokrytemi jodłowym lasem. Wzgórza te oddzielają też małą równinę od Szelezienki.
 Ze wszystkich rud, jakie się znajdują w kopalni Gumeszewskiej, malachit najczęściej się zdarza; później czerwona ruda miedziana, rzadziej samorodna miedź i zwir miedziany, najrzadziej zaś brochantit. Malachit zdarza się często w wielkich nerkowatych massach, i napotyka się niekiedy w sztukach ważących po dziesięć pudów: jedna z największych mass, które dotąd znaleziono, jest wyżej wspomniana sztuka ma-