Strona:PL Aleksandra Humboldta Podróże po Rossyi 01.djvu/104

stego czwartego. W tej także wycieczce towarzyszył im intendent górniczy Osipow.
 Kopalnia miedzi Gumeszewska jest zakładem prywatnym, i należy, równie jak blizko leżący hutniczy zakład Polewskoj, do dziedziców radcy honorowego Turczaninowa. Leży ona o 56 wiorst w południowo-południowo-wschodnim kierunku od Ekaterynburga; huta zaś, którą najprzód obejrzano, o cztery wiorsty bliżej. We wsi Gornoszyt, oddalonej od Ekaterynburga na 21 wiorst, zabawiono się tylko kilka minut dla przemiany koni. Wieś ta leży po drugiej stronie rzeczki Utus, mającej tu dość strome brzegi, połączone z sobą, mostem. Piętnaście wiorst za Gornoszytem, przybyli do małej posady Mramorskoj, składającej się z należącej do rządu szlifierni marmuru, z kilku budowlami dla robotników. Fabryka ta zostaje pod nadzorem dyrektora szlifierni ekaterynburskiej, p. Kokawina, który sam przybył do Mramorskoj, żeby podróżnych po fabryce oprowadzić. Tymczasem mało oni mogli w niej widzieć, gdyż fabryka wtedy była bezczynną: robotnicy bowiem uwolnieni byli na kośbę siana, a magazyny po większej części były próżne. Wygotowują tam tylko obstalunki czynione z Petersburga, i odsyłają gotowe przedmioty wiosną, w czasie wysokiego stanu wody. Wyrabiają tam wazy, stołowe i kominowe plity, słupy i inne podobne przedmioty; w składzie znajdowały się jeszcze pojedyncze sztuki wielkiej spiczastej kolumny, mającej być wzniesioną w Tobolsku na cześć atamana kozackiego Jermarka, zdobywcy Syberyi.
 Łomnie, z których marmur dobywa się do fabryki, leżą tuż za nią i noszą, z powodu blizkości wsi Gornoszyta, nazwisko łomni Gornoszyckich. Wydobywany ztąd marmur jest biały z szaremi plamami i pasami, oraz grubo-ziarnisty, jednakże wielkiej spójności pomiędzy ziarnistemi cząstkami, tak, że bardzo jest sposobny do obrabiania i do przyjmowania dobrej politury. Łomnie te mają dość znaczną obszerność.
 Po obejrzeniu marmurowych i innych łomni, jako: serpentynu, chlorytowego łupku i t. d., ruszono dalej drogą do Polewskoj; opuszczono ją jednak po kilku wiorstach, dla obejrzenia leżącej o kwadrans drogi na prawo w pośrod lasu płókalni Nikołajewskoj, której piasek jest bardzo obfity w złoto, i zawiera 3 zołotniki złota na 100 pudów piasku. Po obejrzeniu jej, zwrócono się znowu z drogi na takąż samą prawie odległość w lewo, dla obejrzenia łomni marmuru, która, z powodu blizkości wsi Kassojbrod, zowie się łomnią Kassojbrodzką. Wieś ta, ośm tylko wiorst oddalona od łomni Gornoszyckiej, leży nad Czussowają, która tu, jak już wspomnieliśmy, płynie w północnym kierunku na