bawił się kobieciarz w 17. w. Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian, np. bělmo, běl w drzewie; litew. balti, ‘bieleć’, bała, ‘bielawa (błoto)’, bałas, ‘biały’, balinti, ‘bielić’, ind. bhāla-, ‘blask’, ‘czoło’, jak prus. balo; grec. falos, ‘biały’, goc. bala, o ‘białym koniu’; pień pierwotny ind. bhā-ti, ‘świeci’, grec. pefē, efanē, ‘objawił się’; odmienne od bhā-, ‘mówić’, p. baj. — P. błoto; biel.
biba, bibosz, bibuła (‘wsiąkająca, wpijająca kleks atramentu’), z łac. bibo, ‘piję’; p. pić.
bić, bitwa, bitny, bicz, biczować (stąd wzięli Niemcy Peitsche, od 15. w.; urobienia na -cz nierzadkie, u nas szczególniej na -acz częste), bitka, bijak (do ubijania); nabić i częstotliwe nabijać, i wiele innych złożeń z przyimkami. Z wokalizacją o: bój, ‘walka’ (p.). Prasłowo, u wszystkich Słowian: rus. bju, bit’, staroczes. bju (dziś biji, jak u nas); bidlo, ‘klepadło’. Litwie brak słowa. Tu należy niem. Beil z dawnego *bīhal, odpowiadającego owemu bidło; dalsze odpowiedniki pomijamy (grec. fi-tros, ‘kloc’). Urobienia: biczować, biczownik; ubity, w cerk. ubjen; »bity gościniec«, »bita droga albo wielka droga« r. 1500, por. franc. le chemin battu.
bida, bieda, ‘dwukółka’, z łac. biga o tem samem znaczeniu.
biedrzeniec, ‘pimpinella’, w 15. i 16. w. częściej wiedrzeniec, ale biedrznik, biedronka i inaczej, zazulka; biedroń w Krakowskiem ‘nygus’; wszystko może od *biedry (w nazwach miejscowych, Biderici w 10. w. w Marchji), co na Zachodzie zupełnie zresztą zaginął, jest w cerkiew. i rusk., bŭdr (i bĭdr), rus. bodryj, bodrit’sia, ‘krzepki na duchu’, ‘krzepić się’, w cerk. ‘chętny’, w serb. ‘żwawy (o koniu)’, litew. budrus (Budrys Mickiewicza), ‘czujny, świeży’, od pnia bŭd-; p. budzić. Wymiana twardej i miękkiej półgłoski nic rzadkiego.
bieg, biec, biegnę; dawniej (psałterz, biblja) bieżeć, bieżę (»bieżą obłocy«); częstotliwe biegać; liczne złożenia z po-, za-, wy-, prze-, przy-; zbiegły, przebiegły; zabiegać, zabiegi, zabiegliwy; biegun; biegunka. Prasłowo; tak samo u Słowian wszystkich; na Rusi jeszcze 1. osoba biegu, bihu. Litew. bēgu, bēgti, ‘biec’, grec. febomai, ‘biegnę’, fobos, ‘strach’, ‘ucieczka’. Z biegłym por. niem. geläufig (od Lauf, ‘bieg’); pomijam bieguny osi ziemskiej, podbiegunowy; są i biegusy (i nazwa ptaka); obieżyświat i bieżyświat w 15. i 16. w., ‘pępownik’.
biel, p. biały; w biblji biel zamiast ‘białej mąki’, ‘żyta’, ‘zboża’; bielas obok białasa; bielka, ‘wiewiórka’, chyba ruska biełka (czem bardziej na północ, tem »bielsze« wiewiórki). Natomiast bielon, bielun nic z białym nie ma spólnego; postać pierwotna była *blon, blen u Stanki r. 1472, i to podprowadzono mylnie pod biel — (podobnie Ruś pisze dziś bielena, z ě, ależ małorus. bełena), i tak powstały postacie najmylniejsze bielen, bieleń, bielon, bieluj, bielun, ‘roślina jadowita’, więc i szalejem ją zwano. Prasłowo: czes. blén (Stankowe), bułg. blěnika, blěn, ‘fantazja’, blěnuwam, ‘fantazjuję’, u Serbów z inną wokalizacją (bln), bun i bunika (kao da se buna nazobao, = rusk. kakby bieleny objeł sia); nieznane na Litwie, ale jest u Niemców: staroang. belene, w innych narzeczach billen-, bylne, bilme, bilisa, dziś Bilsenkraut, a więc
