Słownik etymologiczny języka polskiego/biały

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

biały, bielszy, biel, bielizna, bielić, obielić i inne złożenia, bielmo, białogłowa i skrócone białka (ale tylko u ludu; sama nazwa, nasza wyłącznie, Czechom obca; w pisemnictwie białka nazwa ‘chleba białego, bułki’, w biblji »pieczoną białkę«, ‘żemłę’, u Reja: »białki ukęsując« o chłopie); białko i białek; częste w nazwach roślin i ptactwa, np. białycz (jak gorycz) r. 1472, białacz, też podbiał albo białmech (1472 r.), lub białpuch; białozor, ‘sokół islandzki’, do nas tylko kupnem sprowadzany, nazwany od bielenia się starszych ptaków, największy i najdroższy; białorzyt(ka); przymiotniki dalsze: białasy (pospolite w 16. w.), białawy, Bielawy, ‘łąki błotne’; ciekawe ludowe: bielednia, bieledniowy (z pierwotnej odmiany rzeczownikowej: bělě dnie, ‘w białym dniu’); bielidło; »pobielać garnki«; »białym chlebem« bawił się kobieciarz w 17. w. Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian, np. bělmo, běl w drzewie; litew. balti, ‘bieleć’, bała, ‘bielawa (błoto)’, bałas, ‘biały’, balinti, ‘bielić’, ind. bhāla-, ‘blask’, ‘czoło’, jak prus. balo; grec. falos, ‘biały’, goc. bala, o ‘białym koniu’; pień pierwotny ind. bhā-ti, ‘świeci’, grec. pefē, efanē, ‘objawił się’; odmienne od bhā-, ‘mówić’, p. baj. — P. błoto; biel.