Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/348

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

drzewo, formą podobny do ostrza dzidy, ale boki mający tępe; autor sądzi go być rodzajem jakiegoś ofiarnego narzędzia. (Büsching. T. IV. 3.).
Noże i nożyki małe, zgięte nakształt szabelek, i proste robione z bronzu, znajdujemy także między starożytnościami szląskiemi Muzeum Wrocławskiego (Büsching. T. VII, 10 — 14). Grzbiety niektórych zdobią wyskoki i paseczki.
Dzidy[1]. Ostrza dzid są jedną z najpospolitszych rzeczy w grobowcach i wykopaliskach, znać broń ta naipowszechniéj używaną być musiała. Różnią się one wielce kszałtami, wielkością, wyrobem; wszystkie jednak u osady są węższe, rozszerzone w środku grota i ostro zakończone. Trudno dość rozróżnić dziś ostrze dzidy, od podobnego doń całkiem, ostrza pocisku, który na krótkiém drzewie był osadzony.
Kształty żelezców dzid starych znajdujemy u Tyszkiewicza z okolic Mińska i z Inflant (Rzut oka. T. IV. 5. 6 — 17.); u Ż. Pauli, (Starożytn. 6. — 10.); u D-ra Kruse, z Aszerade i Kremen pochodzące (Necrolivonica. T. IV. c. d. — T. XXVI).
Kształt ich jest taki prawie, jak dzisiejszy.
Strzał żelezca mamy w wielkiéj liczbie, z różnych epok. Na Ukrainie w ciekawéj mogile Osociańskiéj, odkopano dwadzieścia dziewięć strzałek, z jakiéjś białawéj mieszaniny kruszcowéj, zielono emaljowanych, których robota była piękna i kunsztowna.

W innéj mogile odkryto podobnie kilkadziesiąt takich ostrzów metalowych i skówki od łuku, zrysowane u M. Grabowskiego (Ukraina. T. VIII. — 6.). Wszystkie te żelezca ukraińskie z pod

  1. Nazwanie Dzidy jest wschodnie, dzid pierwiastkowo oznaczał pocisk: Mongołowie kopją i dziś zowią dzida, dżada, (Banzarow. Pamięt. Towarz. Archeol. T. 2 — 335.)
    Tak samo nazwanie Sahajdak, zapożyczone jest od Tatarów i Mongołów, u których zowie się on Sachadak.