Strona:Matka i dziecko w obrzędach, wierzeniach i zwyczajach ludu polskiego.djvu/038

u ludów pierwotnych Ameryki (u Indjan nad Orynoko), Afryki (Wakamba) i nardów historycznych Azji. Wiara w zapatrywanie się rozkrzewiona jest na obu półkulach, u różnych narodów, plemion i ras, a znaną już była w starożytności.
 Jedno z najstarsżych świadectw wpływu zapatrzenia mamy w piśmie św. Starego Zakonu. Jakób starając się o rękę Racheli, sprawił, ze kotne owce Labana miały krasiate jagnięta, tym sposobem, że kazał im się patrzeć na krasiate owce. Przykłady zapatrzenia się brzemiennej podaje też Talmud (Księgi Midraszowe).
 Już starożytni Hindusi wierzyli, że „poczęte dziecko podobne będzie do tego mężczyzny, na którym spocznie wzrok ciężarnej kobiety“. Kochająca żona starała się z tego powodu usilnie, aby „natychmiast po kąpieli rytualnej zobaczyć swego małżonka“. Gdy Hinduska przestraszy się widokiem brzydkiego lub potwornego przedmiotu, urodzi podobne dziecko lub poczwarę. Starotytni Hindowie, jak dowodzi Susrutas Agurvedas, zakazywali brzemiennej dotykania bezkształtnych rzeczy.
 Troska o dziecko powoduje starania ludów o pogodę duszy kobiety brzemiennej, której staroiindyjscy lekarze polecają wesołe usposobienie, a starożytni Grecy patrzenie na rzeczy piękne, aby rodziła wesołe i piękne dzieci.
 Przykłady „zapatrzenia“ się kobiety w ciąży znane są z poezji greckiej (Heljodora). O zapatrzeniu wspominają Hezjod, Plutarch, Hipokrates, Plinjusz i in. Z i Ojców św. Euzebjusz, Hieronim, Augustyn, Izydor i in.
 Istnieje powszechny w Polsce przesąd, że kobieta w stanie błogosławionym nie powinna patrzeć na zmarłych, a tem mniej ich całować, boby dziecko podobne było do trupa (z nad Raby). Nie powinna patrzeć, jak zwierz zdycha, boby dziecię, które nosi w swem łonie, miewało po przyjściu na świat wielką niemoc“. t. j. padaczkę. (J. Świętek Borowa. Materjały antrop. 1904. VII. 112). Nie powinna też dotykać się umarłego, a która to uczyni, urodzi martwy płód. (Z Radłowa).
 Z obawy, aby przerażenie i smutek matki na widok umarłego, nie zaszkodził jej płodowi, Polacy (na Śląsku), Serbowie, Chorwaci, Ukraińcy, Rosjanie, zabranIają brzemiennej patrzeć na umarłego, albo nawet zaglądać do domu, w którym spoczywają zwłoki.
 Białorusince w ciąży nie wolno patrzeć na zmarłego „bo dziecko będzie zawsze blade“ (jak trup). Dlatego, gdy ciężarna zniewolona jest odwiedzić nieboszczyka, ma „obwiązać sobie gło-