Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/226

jak ludzie, dowiedziawszy się z ogłoszonego wyroku, iż zbytek niewinny, — oklaskami go jako męczennika przez purystów i ascetów prześladowanego powitali i z radością do domów swych wprowadzili. Umie on ludzi sobie zjednać, swoim blaskiem ułatwia im wstęp do najwyższych społeczeństwa szczebli, kołysze w rozkoszach, zwraca na nich uwagę, otacza adoratorów kołem, czyni ich nawet niekiedy głośnymi, słowem, jest on niebezpieczny, gdzie się rozgości, tam już wyrugować go trudno. U nas jest on, jak w swoim własnym domu, tak już do niego przywykliśmy, że bez niego żyć nie umiemy, patrzymy na niego codziennie a nie widzimy go; on, głaszcząc ułudnie naszę zmysłowość, wyzuwa nas z mienia, a nie czujemy tego, on taką już wziął nad nami przewagę, że mu w haraczu składamy nietylko owoce naszéj pracy, ale częstokroć byt i los rodzin a nawet niekiedy i wartość naszę moralną. Gdy moc zbytku jest tak wielką, to lekceważyć go, ani kilku słowy zbywać nie można, zatrzymajmy się przeto nieco dłużéj, aby poznać jego wpływy i takowe, o ile można, osłabić, albowiem on nietylko rozrzuca kapitał, ubezwładnia cywilizacyi postęp, ale nadto zagraża naszemu istnieniu.
 Pojęcia o zbytku są zależne od wielu okoliczności osobistych, miejscowych lub klimatycznych i zawsze są względne; to, co u jednych ludzi lub narodów jest zbytkowém u drugich może być do zwyczajnego użytku konieczném. Ekonomia polityczna uważa zbytek w krajach wyżéj w cywilizacyi posuniętych jako konieczny do wspierania sztuk, przemysłu i handlu warunek. Nie przeczę temu i zgadzam się, że zbytek w pewnych granicach w narodach używających niepodległości a zarazem pracowitych podnosi przez zwiększanie potrzeb energią do pracy, uprzyjemnia życie i nadaje krajowi powierzchowność dobrego smaku i bytu; lecz narody pozbawione