Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/391

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Gorzałka, wódka, wyrób z okowity (zdr. Gorzałeczka, zgr. Gorzała).

Gorzeć a. Goreć, palić ś., płonąć; kipieć, wrzeć, burzyć ś., zaogniać ś., jątrzyć ś., piec ś., smażyć ś., być wystawionym na upał; prażyć ś., schnąć; żarzyć ś., świecić, jaśnieć, błyszczeć, iskrzyć ś.; pałać czym, płonąć; głowa mi g-je = w głowie mi ś. pali (z kłopotów).

Gorzej, przysł., st. w. od Źle.

Gorzekwiat, w bot.p. Miłek.

Gorzelany, zajmujący ś. pędzeniem wódki; gorzelnik, majster w gorzelni.

Gorzelina, pogorzelisko, zgliszcza, drzewo zdatne do gorzelni.

Gorzelnia, budynek do pędzenia wódki, fabryka wódki, dystylarnia.

Gorzelniany, Gorzelniczy, przym. od Gorzelnia; kampanja g-a: właściwy czas pędzenia okowity.

Gorzelnictwo, umiejętność wyrabiania okowity, wódki, spirytusu.

Gorzelnik, ten, co w gorzelni wódkę pędzi; technik gorzelany.

Gorzkawy, nieco gorzki.

Gorzki, niesłodki, mało słodki, smaku szczypiącego, gorzkiego, piołunowego; sól g-a a. angielska = siarczan magnezu; g-a woda = wzbudzająca przeczyszczenie; przen., przykry, nieprzyjemny, niemiły, nieznośny, ciężki, dojmujący, bolesny, pełen goryczy; żałosny, g-e żale = pieśni śpiewane podczas W. Postu; rzewny, serdeczny; ironiczny (uśmiech); g. szpat, min., p. Dolomit.

Gorzknąć, Gorzknieć, gorzkim ś. stawać, brzydnąć, mierznąć; przen., tetryczeć, zniechęcać ś., zrażać ś., stawać ś. mizantropem, nieznośnym, przykrym.

Gorzknia, kwasja, drzewo brazylijskie z rodziny biegunecznikowatych, którego kora zawiera pierwiastek gorzki, używany jako lekarstwo (fig.).

Gorzkość, gorycz, żal, rozgoryczenie, niechęć.

Gospocha, poufale i z uznaniem: dobra, skrzętna gospodyni.

Gospoda, dom gościnny, zajazd, dom zajezdny, noclegowy, karczma, oberża, austerja; mieszkanie; stanąć gdzie g-dą = zamieszkać (czasowo), gościną; miejsce zebrań rzemieślników, posiedzeń cechowych, kancelarja cechowa; przen., przytulisko, schronienie.

Gospodarczy, dotyczący gospodarstwa; gospodarujący, zarządzający, ekonomiczny (komitet g.).

Gospodarka, prowadzenie gospodarstwa, gospodarowanie na wsi; zarząd czem, gospodarstwo, rządzenie się, nieumiejętne lub szkodliwe, lekkomyślne, g. rabunkowa = gospodarowanie, rządzenie szkodliwe.

Gospodarność, umiejętność gospodarowania w sposób oszczędny, dobry zarząd gospodarczy.

Gospodarny, umiejący gospodarować, rządzić; oszczędny, rządny.

Gospodarować, Gospodarzyć, gospodarstwo prowadzić, gospodarstwa pilnować; być gospodarzem wiejskim; rządzić, zarządzać, rządzić się; rabować, plondrować, przewracać, niszczyć, burzyć, grasować (nieprzyjaciel g-uje).

Gospodarski, gospodarza dotyczący; gospodarczy: zatrudnienie g-e, sprzęty g-e, rachunki g-e; sejmik g. = narady właścicieli, polityczne, ekonomiczne; domowy, nie tyle wykwintny, ile smaczny, zdrowy i obfity (obiad, flaki, kawa g-a); po g-sku, jak w dobrym gospodarstwie, oszczędnie: bez ceremonji, poprostu.

Gospodarstwo, zakres działalności gospodarza albo gospodyni; majątek, mienie, dom, majątek