Strona:Iza Moszczeńska - Wielkopolska w niewoli.pdf/24

Wielkopolska pod rządem cesarzy Niemieckich.

Żelazny kanclerz.

 W dziejach Prus i Niemiec zbliżał się ważny zwrot, który bardzo ciężko odbił się na losie Polaków pod rządem pruskim.
 Mówiliśmy już, że istniała początkowo duża różnica między Prusami sprzysiężonemi z Rosją na zatratę i zgubę Polski, a Niemcami, którzy w swych patrjotycznych dążeniach do zjednoczenia narodowego poczuwali się do braterstwa z innemi ludami uciśnionemi i o powszechnej równości marzyli. —
 W rewolucji 48 roku te dwie siły starły się, ale wszyscy czuli, że walka nie jest ostatecznie rozegrana i że rola książąt panujących będzie bardzo trudna, jeśli stale przeciwstawiać się będą patrjotycznym dążeniom narodu.
 Wtedy znalazł się w Prusach człowiek, który wynalazł sposób trwałego uśmierzenia tych ludowych prądów przez spożytkowanie ich dla celów polityki pruskiej.
 Człowiekiem tym był książe Otto Bismarck, zwany później żelaznym księciem. Zaczął on swą