Słownik etymologiczny języka polskiego/narok
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
narok, p. rzec; tyle co urok, i jak ten łączy najrozmaitsze znaczenia; najdawniej, w 13. wieku, niby jakieś ‘opole, okręg’, gdzie narocznicy płacili czy dostarczali dani; w 16. wieku narokiem ‘umyślnie’ (»na zmowie«, więc i ‘napozór’), np. u Glicnera 1558 r., »narokiem a umyślnie« (por. rus. naroczno); dalej, w 17. wieku, naroki ‘wnętrzności’: »psom z uszczwanego zwierzęcia zajuszone naroki«, »wypatroszywszy naroki«; podobnie w czeskiem. W 15. wieku naroczy(s)ty, ‘uroczysty’; w kronice Nestorowej naroczitaja czad’, ‘honoracjory’, słowac. naroczitie, ‘uroczyście’. U wszystkich Słowian powtarza się narok (u Serbów i ‘szczęście’; u innych i tyle co porok, ‘oszczerstwo’), ale tylko u Czechów (u nich nárok i wyraz prawny: ‘pretensja’) i u nas przeniesiono na części ciała, ‘wnętrzności’ (u Czechów nieco inne). Mylne wywody co do naroczników i naroku (o jakichś konfiskatach itp.) usuwam. W 14. wieku narzec ‘przestrzec’. Narzekać, narzekalnice, rozwinęło się w zupełnie innem znaczeniu; termin to pogański: ‘żałoba po umarłych’, ‘lamentatio’, ‘officium mortuorum’, kariť po starorusku, przez płaczki (zawsze kobiety!); dziś zesłabło na byle ‘biadanie’.
