Pomoc:Przypisy
 |
Uwaga! Strona jest w trakcie opracowywania. Niektóre informacje mogą być niepełne, a linki mogą kierować do nieistniejących stron. Strona w opracowaniu zgodnie z ustaleniami w Skryptorium. |
Ogólne uwagi co do tej strony
[edytuj]Z przyczyn technicznych część przykładów jest symulowana; po prostu niektóre konstrukcje nie mają sensu, gdy obie części przykładu znajdują się na tej samej stronie, obok siebie.
Nazwy używane w przykładach należy oczywiście dostosować ( nazwa strony , NAZWA INDEKSU , group=..., name=..., id=..., from=..., to=...). używane tutaj są przykładami i służą ilustracji.
Podstawowa forma przypisów
[edytuj]Tworzenie przypisu
[edytuj]Bardzo wiele tekstów na polskich Wikiźródłach zawiera przypisy. Jest to powszechnie stosowany w tekście ciągłym sposób wyjaśniania bardziej skomplikowanych treści, dodawania uwag itp.
Przy tworzeniu przypisów na polskich Wikiźródłach rezygnujemy ze ścisłego odwzorowania formy w tekście. Wynika to z kilku faktów, nasz tekst ma charakter ciągły, nie jest podzielony na strony. Graficzne oznaczenie przypisu (gwiazdka, cyferka) jest i tak niezależne od autora tekstu i wynika ze zwyczajów wydawniczych. Tekst przepisany przez nas może być czytany na czytniku lub ekranie komputera. Tak więc po prostu przepisując tekst tworzymy standardowe przypisy.
W tekście drukowanym najwygodniejsze dla czytelnika są przypisy znajdujące się na końcu strony, zazwyczaj numerowane osobno na każdej stronie. Dla zecera nieco łatwiejsze było umieszczenie wszystkich przypisów na końcu rozdziału lub całego tekstu (w osobnym rozdziale). Każde z tych rozwiązań wymaga od nas innego podejścia.
Zazwyczaj najprostsze rozwiązanie jest w zupełności wystarczające.
| Kod | {{tab}}Było ich czterech<ref>Niektóre źródła podają, że pięciu.</ref> którzy jako pierwsi dotarli do chaty. Następni wędrowcy dotarli dopiero dwa dni później.<ref>Pięćdziesiąt sześć godzin później.</ref> Ostatni dotarł po dziesięciu dniach. |
|---|---|
| Tekst w przestrzeni strona | Było ich czterech[1] którzy jako pierwsi dotarli do chaty. Następni wędrowcy dotarli dopiero dwa dni później.[2] Ostatni dotarł po dziesięciu dniach. |
| Przypisy na końcu strony | 1. ↑ Niektóre źródła podają, że pięciu. 2. ↑ Pięćdziesiąt sześć godzin później. |
| Przypisy na końcu rozdziału | ⋮ 5. ↑ Niektóre źródła podają, że pięciu. 6. ↑ Pięćdziesiąt sześć godzin później. ⋮ |
- Przypisy składamy zwykłą czcionką — wielkość czcionki jest automatycznie zmniejszana gdy tworzone są przypisy.
- Część przypisu może oczywiście wymagać specjalnego formatowania.
- Pomijamy specjalne odsyłacze (np. gwiazdki, plusy, litery, nawiasy towarzyszące cyfrom) — polegamy na systemowej numeracji przypisów
Włączenie przypisów do tekstu
[edytuj]Klasycznym sposobem wskazania miejsca, gdzie generowane są przypisy jest użycie tagu <references/>. To rozwiązanie jest stosowane automatyczne w przestrzeni Strona: (tag <references/> jest w stopce strony).
Na Wikiźródłach do generowania przypisów używany jest szablon {{Przypisy}}. Umieszczamy go w przestrzeni głównej po transkludowanym tekście. Ponieważ szablon {{Przypisy}} wyrównuje przypisy nie ujmujemy go dodatkowo wewnątrz szablonów {{CentrujStart}}–{{CentrujKoniec}}, {{JustowanieStart}}–{{JustowanieKoniec}} itp.
| Kod | {{CentrujStart2}} <pages index= nazwa_indeksu from=3 to=4 /> |
|---|
Powtórne wywołanie tagu <references/> (lub szablonu {{Przypisy}}) wstawia jedynie „nowe” przypisy – a więc te, które zostały zdefiniowane od poprzedniego wywołania.
Zaawansowane użycie przypisów
[edytuj]Nazwy sekcji, przypisów itp.
[edytuj]W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczne jest z reguły korzystanie z indywidualnie nadanych poszczególnym elementom nazw. Mamy tu sporą dowolność, choć jak zwykle należy unikać w nazwach znaków specjalnych.
Należy też zwrócić uwagę, że wielkość litery jest istotna, (np. WS i Ws to dwie różne nazwy).
Dla czytelności należy używać krótkich „mówiących” nazw. Jeśli w nazwach nie używa się znaków #"'/=>?\ i odstępu można zrezygnować z cudzysłowów wokół nazwy.
Nazwy przypisów (ze względu na ograniczenie rozszerzenia cite) nie mogą się składać z samych cyfr.
Przy tworzeniu nazw sekcji i elementów nie należy używać znaku < i unikać &, " (te ostatnie należałoby zamieniać na " i & odpowiednio lub równoważne " i &)
Niezależnie od możliwości technicznych należy unikać wymienionych znaków i ograniczyć się do „bezpiecznych” (litery, cyfry, podkreślenie).
Nazwanie przypisu
[edytuj]
| Kod | <ref name=abc123>Jakiś przykładowy przypis.</ref> |
|---|
Nazwa przypisu nie może się składać z samych cyfr, w przypadku użycia spacji, konieczne jest zastosowanie cudzysłowów. Nazwa nie może również być zbyt długa.
Nazwanie przypisu nic nie zmienia jako takie, umożliwia jednak pewne bardziej precyzyjne stosowanie przypisów.
Łączenie kilku przypisów o tej samej treści
[edytuj]Nazwanie przypisu umożliwia w szczególności tworzenie jednego przypisu z kilkoma wywołaniami.
| Kod | Oto przykład przypisu z kilkoma wywołaniami<ref name=dowolna>To przykład przypisu, który jest przywoływany w trzech miejscach</ref> a to drugie<ref name=dowolna /> odnoszących się do tego samego przypisu.<ref>Inny przypis.</ref> I tu jeszcze jedno<ref name=dowolna /> |
|---|---|
| Tekst | Oto przykład przypisu z kilkoma wywołaniami[1] a to drugie[1] odnoszących się do tego samego przypisu.[2] I tu jeszcze jedno[1] |
| Przypis |
Przypis zaczynający się na stronie, kończący się na następnej
[edytuj]Bywa w tekstach drukowanych tak, że przypis na końcu strony ciągnie się na następną (lub jeszcze kolejną). Zazwyczaj chcemy, by w przestrzeni Strona: właściwy tekst był widoczny na właściwej stronie. Ułatwia to na przykład sprawdzanie tekstu. W przestrzeni głównej powinien powstać jeden przypis obejmujący wszystkie fragmenty.
Efekt ten uzyskujemy przez użycie parametru follow=.
| Widok oryginalnych stron w druku | 
|
|
|---|---|---|
| Kod | ⋮ ...przypadku awarii zastępczego urządzenia?<ref>Sprzęt mający ewentualnie zastąpić sprzęt zastępczy jest analizowany jedynie wyjątkowo.</ref> Z reguły konieczny jest jednak przegląd ... ⋮ ...ale często najtrudniejszy do usunięcia.<ref name=str123>Z fałszywie rozumianej oszczędności sprzęt bywa wykorzystywany znacznie dłużej niż jest to zaplanowane. W przypadku awarii powstaje konieczność przeprowadzenia ekonomicznie nieuzasadnionej naprawy w trybie pilnym. Alternatywą jest zakup, co w sytuacji nagłej jest {{pp|nie|jednokrotnie}}</ref> Dlatego {{pp|niezmier|nie}} |
<ref follow=str123>{{pk|nie|jednokrotnie}}, a nawet z reguły droższe i bardziej kłopotliwe. Często nie jest nawet możliwe wtedy zapewnienie ciągłości procesu, co w etapach krytycznych grozi całkowitym fiaskiem projektu.</ref>{{pk|niezmier|nie}} istotne jest już na tym etapie dokumentowanie wszelkich dostrzeżonych ... ⋮ ...miernikiem zbadać zużycie prądu przez urządzenie.<ref>Mierniki takie są włączane między wtyczkę urządzenia a gniazdo elektryczne.</ref>Znacząco wyższe niż przewidywane {{pp|zu|życie}} |
| Wygląd stron: w przestrzeni strona: | ⋮ ...przypadku awarii zastępczego urządzenia?[1] Z reguły konieczny jest jednak przegląd ... ⋮ ...ale często najtrudniejszy do usunięcia.[2] Dlatego niezmier- 1. ↑ Sprzęt mający ewentualnie zastąpić sprzęt zastępczy jest analizowany jedynie wyjątkowo.
2. ↑ Z fałszywie rozumianej oszczędności sprzęt bywa wykorzystywany znacznie dłużej niż jest to zaplanowane. W przypadku awarii powstaje konieczność przeprowadzenia ekonomicznie nieuzasadnionej naprawy w trybie pilnym. Alternatywą jest zakup, co w sytuacji nagłej jest nie- |
nie istotne jest już na tym etapie dokumentowanie wszelkich dostrzeżonych ... ⋮ ...miernikiem zbadać zużycie prądu przez urządzenie.[1] Znacząco wyższe niż przewidywane zu- jednokrotnie, a nawet z reguły droższe i bardziej kłopotliwe. Często nie jest nawet możliwe wtedy zapewnienie ciągłości procesu, co w etapach krytycznych grozi całkowitym fiaskiem projektu.
1. ↑ Mierniki takie są włączane między wtyczkę urządzenia a gniazdo elektryczne. |
| Gdzieś w przestrzeni głównej otrzymamy | ⋮ ...przypadku awarii zastępczego urządzenia?[6] Z reguły konieczny jest jednak przegląd ... ⋮ ...ale często najtrudniejszy do usunięcia.[7] Dlatego niezmiernie istotne jest już na tym etapie dokumentowanie wszelkich dostrzeżonych ... ⋮ ...miernikiem zbadać zużycie prądu przez urządzenie.[8] Znacząco wyższe niż przewidywane zużycie ... ⋮ ⋮
6. ↑ Sprzęt mający ewentualnie zastąpić sprzęt zastępczy jest analizowany jedynie wyjątkowo. 7. ↑ Z fałszywie rozumianej oszczędności sprzęt bywa wykorzystywany znacznie dłużej niż jest to zaplanowane. W przypadku awarii powstaje konieczność przeprowadzenia ekonomicznie nieuzasadnionej naprawy w trybie pilnym. Alternatywą jest zakup, co w sytuacji nagłej jest niejednokrotnie, a nawet z reguły droższe i bardziej kłopotliwe. Często nie jest nawet możliwe wtedy zapewnienie ciągłości procesu, co w etapach krytycznych grozi całkowitym fiaskiem projektu. 8. ↑ Mierniki takie są włączane między wtyczkę urządzenia a gniazdo elektryczne. ⋮ | |
Zatem przypis, który ma być kontynuowany musimy nazwać (name=), na następnej stronie na początku strony kontynuować przypis używając parametru follow= z nazwą danego przypisu. Można to robić kilkakrotnie, to znaczy po pierwszym nazwanym przypisie może być kilka przypisów z parametrem follow=; są one „sklejane” zgodnie z kolejnością wystąpienia.
W przypadku przenoszenia słowa w przypisie na granicy stron należy użyć szablonów {{pp}}/{{pk}}.
Położenie na stronie, tekstu ujętego w tagi <ref follow=...>...</ref> jest wprawdzie z punktu widzenia technicznego obojętne, jednak najlepiej, by znajdował się na początku strony. Nie powinien on się też znajdować w osobnej linii, gdyż w pewnych wypadkach prowadzi to do niewłaściwego formatowania tekstu głównego strony.
Przypis na następnej stronie
[edytuj]Zasadniczo rzecz biorąc w tekstach się taka sytuacja nie zdarza. Przy składaniu tekstów unika się takiej sytuacji. Niemniej jednak czasem przychodzi nam opracowywać takie strony. Powstają one najczęściej przez wycinanie łamów, lub ich części z gazet, czasopism. Mamy więc sytuację, że tekst i odnośnik są na danej stronie, zaś przypis jest na następnej lub jednej z następnych. Technicznie jest to problem bardzo zbliżony do przypisów ciągnących się na kilku kolejnych stronach (#Przypis zaczynający się na stronie, kończący się na następnej). Ze względów estetycznych chcemy jednak uniknąć pustego przypisu na dole strony (na której występuje jedynie odnośnik do przypisu). Można to rozwiązać przez zrobienie prawie pustego nazwanego przypisu na stronie z tekstem, zaś umieszczenie samego przypisu na stronie, na której jest widoczny. Zbędny tag <references/> w stopce strony można ukryć.
| Strona z odnośnikiem | Strona z przypisem | ||
|---|---|---|---|
| Kod | Część główna | Ten tekst może stanowić na przykład pierwszą połowę jednego z łamów<ref name="łam"/></nowiki></ref> gazety. Ponieważ kolumny gazety są długie, wycinając można i często warto je dla naszych celów podzielić | na dwie lub więcej<ref>Zazwyczaj podział na dwie części jest wystarczający, czasem jednak, na przykład, gdy łamy są podzielone ilustracjami, ogłoszeniami itp. można takich części zrobić więcej. Słowem, należy tu się kierować rozsądkiem i pragmatyką.</ref> części. Zazwyczaj jest dużo łatwiej taki tekst sprawdzać. I tak po scaleniu utworzy całość<ref follow="łam">Łam to obszar zarezerwowany na tekst. Na jednej stronie, może być a w przypadku gazet jest bardzo często kilka łamów.</ref> |
| Stopka | {{Ukryty|<references/>}} __NOEDITSECTION__ |
<references/> __NOEDITSECTION__ | |
| Tekst w przestrzeni strona | Ten tekst może stanowić na przykład pierwszą połowę jednego z łamów[1] gazety. Ponieważ kolumny gazety są długie, wycinając można i często warto je dla naszych celów podzielić |
na dwie lub więcej[1] części. Zazwyczaj jest dużo łatwiej taki tekst sprawdzać. I tak po scaleniu utworzy całość. Łam to obszar zarezerwowany na tekst. Na jednej stronie, może być a w przypadku gazet jest bardzo często kilka łamów.
1. ↑ Zazwyczaj podział na dwie części jest wystarczający, czasem jednak, na przykład, gdy łamy są podzielone ilustracjami, ogłoszeniami itp. można takich części zrobić więcej. Słowem, należy tu się kierować rozsądkiem i pragmatyką.
| |
| Gdzieś w przestrzeni głównej | ⋮ Ten tekst może stanowić na przykład pierwszą połowę jednego z łamów[7] gazety. Ponieważ kolumny gazety są długie, wycinając można i często warto je dla naszych celów podzielić na dwie lub więcej[8] części. Zazwyczaj jest dużo łatwiej taki tekst sprawdzać. I tak po scaleniu utworzy całość.⋮
⋮
7. ↑ Łam to obszar zarezerwowany na tekst. Na jednej stronie, może być a w przypadku gazet jest bardzo często kilka łamów. ⋮
| ||
__NOEDITSECTION__
to po prostu standardowy (automatyczny) tekst w stopce. Ukrycie tagu <references/> ma właściwie jedynie efekt kosmetyczny – wizualnie zapobiega wyświetleniu się pustego przypisu na dole strony. Technicznie ten szczegół nie ma znaczenia.
Grupowanie przypisów
[edytuj]Jest to technika nieużywana na polskich wikiźródłach. Umożliwia podzielenie przypisów na sekcje. Używany jest wtedy parametr group= wspólny dla danej sekcji. Nazwa grupy jest dowolna ale jest widoczna w tekście w odnośniku do przypisu.
Tag <references/> zawiera nazwę grupy i wywołuje jedynie przypisy z danej sekcji.
| Kod | Dowolny tekst<ref group=A>interesujący lub nie</ref> Wybrany tekst<ref group=B>ze względu na wartości naukowe</ref> |
|---|---|
| Tekst | Dowolny tekst[A 1] |
| Przypisy | Przypisy A:
Przypisy B:
|
Należy również dodać, że na Wikźródłach jest zdefiniowana grupa przypisów lower-alpha. Odnośniki są oznaczane kolejnymi literami alfabetu łacińskiego. Media wiki pozwala na poziomie danej wiki zdefiniować również inne znaczniki (małe liczby rzymskie: i, ii, iii…, wersalikowe liczby rzymskie: I, II, III…, wielkie litery: A, B, C…, małe litery grackie: α, β, γ…) Wymaga to uprawnień administratora. Dotąd znaczniki literowe były wykorzystywane sporadycznie.
| Kod | Główny<ref>tj. najczęściej występujący na kartach książki</ref> bohater stał vis a vis<ref group=lower-alpha>naprzeciwko</ref> swojego alter ego <ref group=lower-alpha>drugiego ja</ref> i nie zwracał uwagi na głośne okrzyki, które dochodziły z kuźni<ref>opis kuźni i prac kowalskich można znaleźć na stronach książki pt. „Kuźnia”</ref>. Nihil novi<ref group=lower-alpha>nic nowego</ref> pomyślał tylko. Przypisy literkowe:
<div class="reflist" style="list-style-type: lower-alpha;"><references group=lower-alpha /></div> |
|---|---|
| Tekst | Główny[1] bohater stał vis a vis[a] swojego alter ego [b] i nie zwracał uwagi na głośne okrzyki, które dochodziły z kuźni[2]. Nihil novi[c] pomyślał tylko. |
| Przypisy | Przypisy literkowe:
Przypisy cyferkowe: |
Alternatywna forma tworzenia przypisów
[edytuj]Istnieje alternatywny sposób tworzenia przypisów. Zazwyczaj użycie tego sposobu jest zbędne. Ponieważ jest to niespotykany u nas praktycznie sposób, to należy uznać z reguły za błąd stylistyczny (utrudnia czytanie kodu, zrozumienie intencji redaktora).
| Zwykła forma | Alternatywna forma |
|---|---|
| <ref>Jakiś przykładowy przypis.</ref> | {{#tag:ref|Jakiś przykładowy przypis.}} |
| <ref name=abc123>Jakiś przykładowy przypis.</ref> | {{#tag:ref|Jakiś przykładowy przypis.|name=abc123}} |
| <ref follow=abc123>Jakiś przykładowy przypis.</ref> | {{#tag:ref|Jakiś przykładowy przypis.|follow=abc123}} |
| <ref group=i>Jakiś przykładowy przypis.</ref> | {{#tag:ref|Jakiś przykładowy przypis.|group=i}} |
Istotna jest tu przy tej formie zapisu kolejność. Tekst przypisu musi wystąpić jako pierwszy.
Przypisy zagnieżdżone
[edytuj]Jednym z ograniczeń oprogramowania mediawiki jest linearne parsowanie niektórych tagów. Dlatego konstrukcja
...To jest tekst z jakimś przypisem. Jakiś tekst.<ref>To jest zewnętrzny<ref>Czy jednak wewnętrzny przypis?</ref>przypis.</ref> Dalszy ciąg tekstu....
jest błędna. Parser znajduje wewnątrz <ref>To jest zewnętrzny<ref>Czy jednak wewnętrzny przypis?</ref> otwarty tag <ref> i traktuje to jako błąd.
| Kod | ...To jest tekst z jakimś przypisem.<ref>Zupełnie prostym przypisem.</ref> Jakiś tekst.<ref>To jest zewnętrzny<ref>Czy jednak wewnętrzny przypis?</ref>przypis.</ref> Dalszy ciąg tekstu.<ref>Po nim mogą też być przypisy.</ref> I tak dalej...
<references/> |
|---|---|
| Tekst | ...To jest tekst z jakimś przypisem.[1] Jakiś tekst.Błąd rozszerzenia cite: Brak znacznika zamykającego </ref> po otwartym znaczniku <ref>przypis.</ref>Dalszy ciąg tekstu.[2] I tak dalej... |
| Przypisy |
Możliwe jest zastosowanie nieco odporniejszej konstrukcji {{#tag:ref|...}} :
| Kod | ...To jest tekst z jakimś przypisem.<ref>Zupełnie prostym przypisem.</ref> Jakiś tekst.{{#tag:ref|To jest zewnętrzny<ref>Czy jednak wewnętrzny przypis?</ref>przypis.}} Dalszy ciąg tekstu.<ref>Po nim mogą też być przypisy.</ref> I tak dalej...
<references/> |
|---|---|
| Tekst | ...To jest tekst z jakimś przypisem.[1] Jakiś tekst.[3] Dalszy ciąg tekstu.[4] I tak dalej... |
| Przypisy |
Jak widać kolejność przypisów nie jest taka, jakiej byśmy oczekiwali.
Grupowanie przypisów jest pewnym rozwiązaniem:
| Kod | ...To jest tekst z jakimś przypisem.<ref group=P>Zupełnie prostym przypisem.</ref> Jakiś tekst.{{#tag:ref|To jest zewnętrzny<ref group=D>Czy jednak wewnętrzny przypis?</ref>przypis.|group=P}} Dalszy ciąg tekstu.<ref group=D>Po nim mogą też być przypisy.</ref> I tak dalej...
<references group=P/> <references group=D/> |
|---|---|
| Tekst | ...To jest tekst z jakimś przypisem.[P 1] Jakiś tekst.[P 2] Dalszy ciąg tekstu.[D 2] I tak dalej... |
| Przypisy |
Pojawiają się tu w odnośnikach symbole, zaburzona jest numeracja przypisów (od początku w każdej grupie).
Najlepiej działa wyrzucenie części przypisu do drugiej (lub następnej) części łączonego przypisu, choć nie jest to prawdopodobnie udokumentowane i jako takie może się w przyszłych wersjach zmienić.
| Kod | ...To jest tekst z jakimś przypisem.<ref>Zupełnie prostym przypisem.</ref> Jakiś tekst.{{#tag:ref||name=zewnetrzny}}{{#tag:ref|To jest zewnętrzny<ref>Czy jednak wewnętrzny przypis?</ref>przypis.|follow=zewnetrzny}} Dalszy ciąg tekstu.<ref>Po nim mogą też być przypisy.</ref> I tak dalej...
<references/> |
|---|---|
| Tekst | ...To jest tekst z jakimś przypisem.[1] Jakiś tekst.[2] Dalszy ciąg tekstu.[4] I tak dalej... |
| Przypisy |
Umieszczanie przypisu w tagu <references>
[edytuj]Istnieje drugi sposób wstawiania przypisów. Na Wikiźródłach zasadniczo rzecz biorąc zazwyczaj zupełnie nieprzydatny.
| Kod | Oto przykład przypisu, gdzie tekst jest umieszczony<ref name=pierwsza/> nie razem z tekstem.<ref name=druga /> Oba sposoby mogą być mieszane.<ref>a oto dowód</ref> <references> <ref name=pierwsza>fizycznie jest na dole strony</ref> <ref name=druga>Ponieważ stopka z przestrzeni Strona: nie jest standardowo transkludowana jest to na Wikiźródłach niepraktyczne.</ref> </references> |
|---|---|
| Tekst | Oto przykład przypisu, gdzie tekst jest umieszczony[1] nie razem z tekstem.[2] Oba sposoby mogą być mieszane.[3] |
| Przypis |
Powołanie się na inny przypis w tekście
[edytuj]Gdy kilka przypisów ma tę samą treść i znajduje się na tej samej stronie w przestrzeni Strona: powyżej pokazano właściwy kod. Można się również powołać na przypis znajdujący się na innej stronie pod warunkiem, że strony są transkludowane razem (tj. z reguły są w tym samym rozdziale). Gdy nie są w tym samym rozdziale (ściślej rzecz biorąc nie są w części tekstu transkludowanej razem) konieczne jest powtórzenie treści przypisu. Jeśli przypisy mają tę samą nazwę zostaną one wtedy na stronie .../całość „sklejone” razem. (Jeśli mają inną treść spowoduje to błąd.)
Właściwą kolejność przypisów uzyska się tylko, gdy przypis na który się powołujemy występuje przed danym odnośnikiem.
| Widok oryginalnych stron w druku | 
|
| |
|---|---|---|---|
| Kod | Część główna | {{tab}}Pierwsze wyniki zazwyczaj są bardzo niedokładne. ... ⋮ ...arkusza kalkulacyjnego AWOWP<ref name=arkusz>Arkusz Wstępnej Oceny Wyników Pomiarów.</ref>. Wyniki powinny być następnie przeanalizowane pod kątem tzw. „bottle necks”<ref>Wąskie gardło,... ⋮ ...nieprzewidywalne opóźnienie.</ref>. Tabela wynikowa dostarczana przez arkusz przedstawia ... ⋮ ... arkusz – wariancja<ref name=war>Wariancja jest miarą ... ⋮ ...niekorzystnych.</ref>.<br>{{tab}}Tak więc wstępny... ⋮ ...etapach. W przypadku wykrycia tzw. zakleszczenia<ref>Zakleszczenie to ... ⋮ ...wstrzymany przez pierwszy.</ref>. W takim wypadku dany... ⋮ ...procesami. |
{{pk|do|kończeniu}} wstępnej fazy ewaluacji. Na tym ... ⋮ ...przeglądane.<ref>Usuwane są na przykład dane ... ⋮ ...jako ''censored''.</ref> Uzyskane ... ⋮ ...arkusza AWOWP<ref name=arkusz/>. Na tym etapie ... ⋮ ...wiele razy.<ref>Optymalizacja tych ... ⋮ ...spowolnienie całości.</ref> Dla każdego procesu istnieje ''worst-case'' i ''best-case''.{{#tag:ref|Porównaj również przypis <ref name=war/>.}}. Zazwyczaj istotniejszą ... ⋮ ...„niewygodnych” danych.<ref>Przykładowo użycie skali ... ⋮ ...optyczne złudzenie.</ref><br>{{tab}}Na tym etapie nie powinny występować już fundamentalne błędy w procesach. Znalezienie takich oznacza z reguły
|
| Stopka | <references/> | <references> <ref name=arkusz>Znacznik dla AWOWP – może być też </ref> | |
| Wygląd stron: w przestrzeni strona: | Pierwsze wyniki zazwyczaj są bardzo niedokładne.... ⋮ ...arkusza kalkulacyjnego AWOWP[1]. Wyniki powinny być następnie przeanalizowane pod kątem tzw. „bottle necks”[2]. Tabela wynikowa dostarczana przez arkusz przedstawia ... ⋮ ... arkusz – wariancja[3].Tak więc wstępny... ⋮ ...etapach. W przypadku wykrycia tzw. zakleszczenia[4]. W takim wypadku dany... ⋮ ...procesami.1. ↑ Arkusz Wstępnej Oceny Wyników Pomiarów.
2. ↑ Wąskie gardło, a więc etapy które.... ⋮ ... nieprzewidywalne opóźnienie.3. ↑ Wariancja jest miarą rozrzutu między czasem, jaki potrzebuje proces w sytuacji optymalnej a czasem w warunkach niekorzystnych. |
kończeniu wstępnej fazy ewaluacji. Na tym...
⋮ ...przeglądane.[1] Uzyskane...
⋮ ...arkusza AWOWP[2]. Na tym etapie...
⋮ ...wiele razy.[3] Dla każdego procesu istnieje worst-case i best-case.[5] Zazwyczaj istotniejszą... ⋮ ...„niewygodnych” danych.[6]Na tym etapie nie powinny występować już fundamentalne błędy w procesach. Znalezienie takich oznacza z reguły 1. ↑ Usuwane są na przykład dane niemiarodajne lub wynikające ze zidentyfikowanych już problemów (określa się takie dane jako censored.
2. ↑ Znacznik dla AWOWP – może być też ⋮ ...stwarzających optyczne złudzenie. | |
| Gdzieś w przestrzeni głównej otrzymamy | ⋮ Pierwsze wyniki zazwyczaj są bardzo niedokładne.... ⋮ ...arkusza kalkulacyjnego AWOWP[32]. Wyniki powinny być następnie przeanalizowane pod kątem tzw. „bottle necks”[33]. Tabela wynikowa dostarczana przez arkusz przedstawia ... ⋮ ... arkusz – wariancja[34].Tak więc wstępny... ⋮ ...etapach. W przypadku wykrycia tzw. zakleszczenia[35]. W takim wypadku dany... ⋮ ...procesami.⋮ ...dokończeniu wstępnej fazy ewaluacji. Na tym... ⋮ ...przeglądane.[52] Uzyskane...
⋮ ...arkusza AWOWP[32]. Na tym etapie...
⋮ ...wiele razy.[53] Dla każdego procesu istnieje worst-case i best-case.[54] Zazwyczaj istotniejszą... ⋮ ...„niewygodnych” danych.[55]Na tym etapie nie powinny występować już fundamentalne błędy w procesach. Znalezienie takich oznacza z reguły konieczność... ⋮ ⋮
32. ↑ 32.0 32,1 Arkusz Wstępnej Oceny Wyników Pomiarów. ⋮
52. ↑ Usuwane są na przykład dane niemiarodajne lub wynikające ze zidentyfikowanych już problemów (określa się takie dane jako censored. ⋮
| ||
Przypisy na końcu rozdziału, tekstu
[edytuj]Uwagi ogólne
[edytuj]Na wstępie należy napisać, że niezależnie od tego, którą metodę implementacji przypisów zastosujemy, sekcja musi być transkludowana do przestrzenie głównej razem z tekstem podstawowym. Najczęściej u nas jest stosowana metoda druga (sekcje). Należy dodać, że przy tej metodzie przypisy są transkludowane już na poziomie ich tworzenia w tekście głównym i strona z przypisami nie musi być transkludowana dodatkowo do przestrzeni głównej.
Ref name i ref follow
[edytuj]W tekście głównym umieszczane są puste przypisy z nazwą (name=). Na stronie z przypisami mamy właściwy przypis z parametrem follow=. Ponieważ kolejność wyświetlania się na stronie takich „wiszących” „bezpańskich” przypisów jest nieprzewidywalna, w nagłówku strony (nietranskludowanym) należy umieścić puste punkty wyjściowe przypisu.
| Tekst podstawowy | Przypisy | ||
|---|---|---|---|
| Kod | Nagłówek | {{f|style=display:none|<ref name=przyp_34 /><ref name=przyp_35 /><ref name=przyp_36 /><ref name=przyp_37 /><ref name=przyp_38 /><ref name=przyp_39 /><ref name=przyp_40 /><ref name=przyp_41 />}} | |
| Tekst główny | ⋮ ...przypadku awarii zastępczego urządzenia?<ref name=przyp_37/> Z reguły konieczny jest jednak przegląd ... ⋮ ...ale często najtrudniejszy do usunięcia.<ref name=przyp_38/> Dlatego niezmiernie ważne ... ⋮ |
<ref follow=przyp_34/>Pierwszy przypis na tej stronie.<ref/> ⋮ <ref follow=przyp_37/>Sprzęt mający ewentualnie zastąpić sprzęt zastępczy jest analizowany jedynie wyjątkowo.<ref/> <ref follow=przyp_38/>Z fałszywie rozumianej oszczędności sprzęt bywa wykorzystywany znacznie dłużej niż jest to zaplanowane. W przypadku awarii powstaje konieczność przeprowadzenia ekonomicznie nieuzasadnionej naprawy w trybie pilnym. Alternatywą jest zakup, co w sytuacji nagłej jest niejednokrotnie, a nawet z reguły droższe i bardziej kłopotliwe. Często nie jest nawet możliwe wtedy zapewnienie ciągłości procesu, co w etapach krytycznych grozi całkowitym fiaskiem projektu.<ref/> ⋮ <ref follow=przyp_41/>Ostatni przypis na tej stronie.<ref/> | |
| Tekst w przestrzeni strona | ⋮ ...przypadku awarii zastępczego urządzenia?[37] Z reguły konieczny jest jednak przegląd ... ⋮ ...ale często najtrudniejszy do usunięcia.[38] Dlatego niezmiernie ważne jest... ⋮ 37. ↑
38. ↑ |
34. ↑ Pierwszy przypis na tej stronie. ⋮ 37. ↑ Sprzęt mający ewentualnie zastąpić sprzęt zastępczy jest analizowany jedynie wyjątkowo. 38. ↑ Z fałszywie rozumianej oszczędności sprzęt bywa wykorzystywany znacznie dłużej niż jest to zaplanowane. W przypadku awarii powstaje konieczność przeprowadzenia ekonomicznie nieuzasadnionej naprawy w trybie pilnym. Alternatywą jest zakup, co w sytuacji nagłej jest niejednokrotnie, a nawet z reguły droższe i bardziej kłopotliwe. Często nie jest nawet możliwe wtedy zapewnienie ciągłości procesu, co w etapach krytycznych grozi całkowitym fiaskiem projektu. ⋮ 41. ↑ Ostatni przypis na tej stronie. | |
| Gdzieś w przestrzeni głównej otrzymamy | ⋮ ...przypadku awarii zastępczego urządzenia?[37] Z reguły konieczny jest jednak przegląd ... ⋮ ...ale często najtrudniejszy do usunięcia.[38] Dlatego niezmiernie istotne jest... ⋮ ⋮ 37. ↑ Sprzęt mający ewentualnie zastąpić sprzęt zastępczy jest analizowany jedynie wyjątkowo. 38. ↑ Z fałszywie rozumianej oszczędności sprzęt bywa wykorzystywany znacznie dłużej niż jest to zaplanowane. W przypadku awarii powstaje konieczność przeprowadzenia ekonomicznie nieuzasadnionej naprawy w trybie pilnym. Alternatywą jest zakup, co w sytuacji nagłej jest niejednokrotnie, a nawet z reguły droższe i bardziej kłopotliwe. Często nie jest nawet możliwe wtedy zapewnienie ciągłości procesu, co w etapach krytycznych grozi całkowitym fiaskiem projektu. ⋮ | ||
Sekcje
[edytuj]Na stronach końcowych (nietranskludowanych bezpośrednio do przestrzeni głównej) należy poszczególne teksty przypisów umieścić w sekcjach. Sekcje te należy następnie transkludować do tekstu głównego.
| Tekst podstawowy | Przypisy | |
|---|---|---|
| Kod | ⋮ ...przypadku awarii zastępczego urządzenia?<ref name=przyp_27>{{#section: nazwa strony |tekst_27}}</ref> Z reguły konieczny jest jednak przegląd ... ⋮ ...ale często najtrudniejszy do usunięcia.<ref name=przyp_28>{{#section: nazwa strony |tekst_28}}</ref> Dlatego niezmiernie ważne ... ⋮ |
⋮ 27 <section begin=tekst_27/>Sprzęt mający ewentualnie zastąpić sprzęt zastępczy jest analizowany jedynie wyjątkowo.<section end=tekst_27/> 28 <section begin=tekst_28/>Z fałszywie rozumianej oszczędności sprzęt bywa wykorzystywany znacznie dłużej niż jest to zaplanowane. W przypadku awarii powstaje konieczność przeprowadzenia ekonomicznie nieuzasadnionej naprawy w trybie pilnym. Alternatywą jest zakup, co w sytuacji nagłej jest niejednokrotnie, a nawet z reguły droższe i bardziej kłopotliwe. Często nie jest nawet możliwe wtedy zapewnienie ciągłości procesu, co w etapach krytycznych grozi całkowitym fiaskiem projektu.<section end=tekst_28/> ⋮ |
| Tekst w przestrzeni strona | ⋮ ...przypadku awarii zastępczego urządzenia?[1] Z reguły konieczny jest jednak przegląd ... ⋮ ...ale często najtrudniejszy do usunięcia.[2] Dlatego niezmiernie ważne ... ⋮
|
⋮ 27 Sprzęt mający ewentualnie zastąpić sprzęt zastępczy jest analizowany jedynie wyjątkowo. 28 Z fałszywie rozumianej oszczędności sprzęt bywa wykorzystywany znacznie dłużej niż jest to zaplanowane. W przypadku awarii powstaje konieczność przeprowadzenia ekonomicznie nieuzasadnionej naprawy w trybie pilnym. Alternatywą jest zakup, co w sytuacji nagłej jest niejednokrotnie, a nawet z reguły droższe i bardziej kłopotliwe. Często nie jest nawet możliwe wtedy zapewnienie ciągłości procesu, co w etapach krytycznych grozi całkowitym fiaskiem projektu. ⋮ |
Przykłady użycia:Strona:Rabindranath Tagore-Sadhana.djvu/88 i
Strona:Rabindranath Tagore-Sadhana.djvu/278
Obszerniejszy tekst wyjaśniający użycie mechanizmu sekcji można znaleźć w poradniku Sekcje.
Ręcznie wstawione odnośniki
[edytuj]Przy pomocy szablonu {{kotwica}} lub ewentualnie bezpośrednio przy pomocy znaczników html (<span id=nazwa_linku/>) oznaczamy miejsca w tekście. Linki do tych kotwic są tworzone przy pomocy standardowej składni wiki ([[#nazwa_linku|wyświetlany symbol]]).
| Tekst podstawowy | Przypisy | |
|---|---|---|
| Kod | ⋮ ...przypadku awarii zastępczego urządzenia?{{kotwica||id=mp_27}}[[#odn_27|φ]] Z reguły konieczny jest jednak przegląd ... ⋮ ...ale często najtrudniejszy do usunięcia.{{kotwica||id=mp_28}}[[#odn_28|χ]] Dlatego niezmiernie ważne ... ⋮ |
⋮ φ{{kotwica||id=odn_27}}[[#mp_27|↑]] Sprzęt mający ewentualnie zastąpić sprzęt zastępczy jest analizowany jedynie wyjątkowo. χ{{kotwica||id=odn_28}}[[#mp_28|↑]] Z fałszywie rozumianej oszczędności sprzęt bywa wykorzystywany znacznie dłużej niż jest to zaplanowane. W przypadku awarii powstaje konieczność przeprowadzenia ekonomicznie nieuzasadnionej naprawy w trybie pilnym. Alternatywą jest zakup, co w sytuacji nagłej jest niejednokrotnie, a nawet z reguły droższe i bardziej kłopotliwe. Często nie jest nawet możliwe wtedy zapewnienie ciągłości procesu, co w etapach krytycznych grozi całkowitym fiaskiem projektu. ⋮ |
| Tekst | ⋮ ...przypadku awarii zastępczego urządzenia?φ Z reguły konieczny jest jednak przegląd ... ⋮ ...ale często najtrudniejszy do usunięcia.χ Dlatego niezmiernie ważne ... ⋮ |
⋮ φ↑ Sprzęt mający ewentualnie zastąpić sprzęt zastępczy jest analizowany jedynie wyjątkowo. χ↑ Z fałszywie rozumianej oszczędności sprzęt bywa wykorzystywany znacznie dłużej niż jest to zaplanowane. W przypadku awarii powstaje konieczność przeprowadzenia ekonomicznie nieuzasadnionej naprawy w trybie pilnym. Alternatywą jest zakup, co w sytuacji nagłej jest niejednokrotnie, a nawet z reguły droższe i bardziej kłopotliwe. Często nie jest nawet możliwe wtedy zapewnienie ciągłości procesu, co w etapach krytycznych grozi całkowitym fiaskiem projektu. ⋮ |
Tag <poem> wewnątrz innego <poem>
[edytuj]Konieczność wstawienia tagu <poem> wewnątrz innego <poem> zdarza się właściwie tylko wtedy, gdy drugi znacznik <poem> znajduje się w obrębie przypisu.
| Wygląd strony | Nieprawidłowy (niedziałający) kod |
|---|---|
|
......Ogólny tekst na tej stronie <poem>Pierwszy wers zewnętrznego wiersza |
Problem polega tu na tym, że zewnętrzny znacznik <poem> jest zamykany przez pierwszy napotkany znacznik </poem>. Można taki tekst przepisać na co najmniej trzy sposoby:
| Zastąpienie <poem> przez {{#tag:poem|.....}} | Zastąpienie jednego <poem> przez formatowanie | Przeniesienie wewnętrznego <poem> poza zewnętrzny, przez użycie konstrukcji <ref follow=...> |
|---|---|---|
| ......Ogólny tekst na tej stronie <poem>Pierwszy wers zewnętrznego wiersza |
......Ogólny tekst na tej stronie <poem>Pierwszy wers zewnętrznego wiersza |
......Ogólny tekst na tej stronie <poem>Pierwszy wers zewnętrznego wiersza |
Transkluzja (fragmentu) przypisu do przestrzeni głównej
[edytuj]Jeśli w przypisie znajduje się jakiś tekst, utwór, który chcemy transkludować do przestrzeni głównej – np. jakiś wiersz, który chcemy zamieścić jako samodzielny utwór należy użyć specjalnego szablonu
{{ZałączSekcja}}.
| Kod | {{ZałączSekcja|PL Kronika Jana z Czarnkowa 076.jpeg#Przywilej|PL Kronika Jana z Czarnkowa 077.jpeg#Przywilej}} |
|---|---|
| Wynik | „W imie pańskie, amen. Ponieważ sprawy książąt powinne być pamięci przyszłych pokoleń bez żadnej skazy przekazane, zaś potwierdzenia swobody, wolności, przywileje, dokumenty, umocnienia (ratificationes) do zastosowania na wieczne czasy podane, przeto My Ludwik, z Bożej łaski, węgierski, polski, dalmacki etc. król, chcemy, aby doszło do wiadomości |
Dwie nowe linie
[edytuj]Zasadniczo na polskich Wikiźródłach nie używamy w ogóle dwóch nowych linii („enterów”) do tworzenia akapitów. Jednak na marginesie należy dodać, że ta metoda (w przeciwieństwie do np. <br>) nie działa w przypisach.
Przypisy wiki
[edytuj]Ogólny konsensus na polskich Wikiźródłach mówi, że wprowadzamy jedynie minimalną ilość komentarzy. Można to inaczej ująć, że mogą się pojawić tylko tam, gdzie są one niezbędne.
- błąd w druku ale z możliwymi wariantami (np. pominięty przecinek lub spójnik i bądź a)
- zaznaczenie edycyjnych ingerencji Wikiźródeł (np. dodany spis treści)
- wyjaśnienie słów lub nazwisk, które w danej epoce były znane, dziś już niekoniecznie
- informacje o uszkodzeniach, brakach w tekście źródłowym
Służy do tego szablon {{pw}}, który efektywnie tworzy przypis z ikonką i informacją
| Kod | Przyjmowała dziwaczne pozycje jak z książki Müllera{{pw|Jørgen Peter Müller (7.10.1866—17.11.1938) — duński sportowiec i propagator gimnastyki, autor serii podręczników.}}.
<references/> |
|---|---|
| Tekst | Przyjmowała dziwaczne pozycje jak z książki Müllera[1]. |
| Przypisy |
|
Faktycznie szablon {{pw}} jest skrótem konstrukcji <ref>{{Przypiswiki|...}}</ref>
| Kod | Przyjmowała dziwaczne pozycje jak z książki Müllera<ref>{{Przypiswiki|Jørgen Peter Müller (7.10.1866—17.11.1938) — duński sportowiec i propagator gimnastyki, autor serii podręczników.}}</ref>.
<references/> |
|---|---|
| Tekst | Przyjmowała dziwaczne pozycje jak z książki Müllera[1]. |
| Przypisy |
|
Samodzielnie szablon {{Przypiswiki}} tworzy dopisek bez tworzenia przypisu.
Uwaga na marginesie
[edytuj]W przypisach nie działa substytucja szablonu.