Obozownictwo/Namioty
| <<< Dane tekstu >>> | ||
| Autor | ||
| Tytuł | Obozownictwo | |
| Wydawca | Polska Składnica Pomocy Szkolnych | |
| Data wyd. | 1924 | |
| Druk | Polska Drukarnia w Białymstoku | |
| Miejsce wyd. | Warszawa | |
| Źródło | Skany na Commons | |
| Inne | Cały tekst | |
| ||
| Indeks stron | ||
Największą troską oddziału obozującego będą urządzenia mieszkalne. Z wielu względów pierwszeństwo otrzymują namioty. Mając namiot, jesteśmy prawie niezależni, a więc uzyskujemy większą swobodę ruchów. Nie potrzebujemy już chodzić po domach i prosić o kwaterę, nie tracąc wiele czasu na poszukiwania miejsca, rozbijamy namiot na nocleg. W ten sposób możemy uniknąć obecności ludzi obcych, a równocześnie mamy możność zatrzymania się i spoczynku w miejscowościach mało dostępnych, ale pięknych ze względu na otaczającą dziką naturę. W tych warunkach znacznie lepiej odczujemy i zrozumiemy piękno otoczenia i wartość swobody.
Ale i namioty muszą odpowiadać naszym potrzebom, aby rzeczywiście oddać nam wyżej wymienione usługi. Ważnemi czynnikami będą tu ciężar, objętość, które wpływają na mniejszą lub większą łatwość przenoszenia i ustawienia namiotu. Namiotu idealnego, to jest odpowiadającego wszystkim naszym wymaganiom, niema. A więc wybierajmy z pośród różnych typów ten, który będzie obszerny, trwały, nieprzemakalny, lekki, tani, a przynajmniej odpowiadać będzie największej ilości podanych warunków. Zależnie od naszych potrzeb, odróżnimy namioty lekkie, przenośne, służące do obozowania na wycieczkach i namioty ciężkie, używane w obozach stałych, wakacyjnych. Te ostatnie będą trwalsze, wygodniejsze. Ze względu na to, że zwykle młodzież więcej czasu spędza na wycieczkach, niż w obozach stałych, przy wyborze namiotów zwrócimy się do typów lekkich, łatwych do przenoszenia i tanich (ze względu na szczupłość funduszów). We Francji i Anglji wyrabiają namioty kilkunastu typów. Nie będę ich tu opisywał, o ile zechcecie sprawunek ten załatwić u tamtejszych fabrykantów, zarządacie najpierw cenników z dokładnemi wymiarami, opisami oraz rysunkami.
Namiot z podwójnym dachem.
Ze względu na ochronę przed deszczem najlepsze są namioty, których dachy opadają pod kątem ku ziemi, a kończą się pionowemi ścianami. Podwójny dach, złożony z dwóch zwykłych w odległości 30 cm. jeden od drugiego, skutecznie ochroni nas przed deszczem, w upalne dni przed słońcem, a w chłodne noce przed zimnem (rys. 3).
Ze względu na nasze specjalne warunki, podam opis namiotów, jakie najczęściej u nas spotkacie używane w drużynach, a które, mając materjał, możecie łatwo sami sobie zrobić.
Namiot skautów angielskich.
Namiot angielskich skautów (rys. 4) ma tę zaletę, że dobrze chroni od deszczu, nie ma szwów, jest jednolity. Z drugiej strony ma on ogromną wadę, musi go nieść jeden chłopiec. Namiot ten opiera się na dwóch słupkach wbitych w ziemię i połączonych mocnym sznurem. Długość namiotu wynosi 4x, przy 2x do 3x szerokości. Zewnętrznym wyglądem przypomina graniastosłup z kamieni na szosie, jest ze wszystkich stron zamknięty, a z jednej strony ma wejście zapinane. Cały namiot jest przymocowany i napięty za pomocą kołków, wbitych w ziemię w czterech rogach podstawy i pośrodku każdej ściany. Naprzeciw trójkątnych ścian namiotu, w odległości 2x wbite są w ziemię dwa lub trzy mocne kołki, do których przywiązujemy końce sznura umocowanego na słupkach. W ten sposób napinamy silniej ściany namiotu i zwiększamy jego odporność przeciw wiatrowi.
Namiot z 4-ch płócien.
Bardzo podobny do poprzedniego jest namiot przedstawiony na rys. 5 składający się z czterech płócien (poprzedni z jednego kawałka płótna) złączonych z sobą mocnym sznurkiem. Zalety jego: 1. łatwiejszy do przenoszenia, bo może go nieść czterech chłopców, 2. może być większy i pomieścić więcej chłopców. Wady: 1. dwie strony trójkątne są zwykle otwarte, a więc jest on przewiewny i zimny; 2. górny szew oparty na laskach zwykle bywa nieszczelny i przepuszcza wodę.
Płótna namiotowe.
Płótna tego namiotu (rys. 6) na dwóch bokach zaopatrzone są w otwory do sznurowania a na przeciwległych węższych — pochwą, w której umieszcza się laskę.
Rusztowanie do namiotu z 4-ch płócien z lasek harcerskich.
Przy ustawianiu namiotu, rozkłada się płótna na ziemi w ten sposób, by dwa krótkie boki zaopatrzone w otwory stykały się; przez otwory przewleka się sznurek, łącząc w ten sposób boki płócien (rys. 6), a w pochwy wsuwa laski, których końce, złożone na krzyż, wiążemy grubym sznurem, zostawiając długie końce. Boki płócien, tworzące grzbiet namiotu, zesznurujemy sznurkiem. Obecnie namiot gotów, trzeba go ustawić i napiąć; dolne końce lasek, wystające z pochew, wbija się mocno w ziemię, rozciągając dokładnie płótna namiotu. Skrzyżowanie lasek powinno być najmniej 120 cm. ponad ziemią. Naprzeciw skrzyżowania lasek, wbijamy. skośnie mocne kołki z nacięciami (o ile kołek nie tkwi w ziemi dość silnie, trzeba go wzmocnić drugim, wbitym wpoprzek od strony narażonej na wyciąganie), do których wiążemy wiszące od skrzyżowania lasek końce sznura i napinamy płótna w miarę wytrzymałości sznura.
Namiot niemiecki.
Do opisanego namiotu z kształtu płócien i wyglądu zewnętrznego podobny jest bardzo namiot rosyjski. Inny jest tylko sposób zszywania płócien. Można go budować z dowolnej parzystej liczby płócien. Oddzielne płótna są bardo duże i można je użyć w sposób wskazany na rys. 7. Identyczny niemal jest namiot niemiecki (rys. 8). Płótna są mniejsze, spinają się na guziki, są zrobione ze znacznie lepszego materjału. Można z nich budować duże i wygodne namioty. Namioty rosyjskie i niemieckie wspierają się na drewnianych palikach. Są one zimne i przewiewne.
Najczęściej używany przez polskich harcerzy jest namiot austrjacki, bardzo lekki, łatwy do ustawienia (rys. 9). Składa się najmniej z dwóch płócien rombowych (rys. 10), spinanych z sobą i umieszczonych na karabinie z bagnetem, lub lasce wbitej w ziemię, w pośrodku podstawy namiotu.
Namiot austrjacki.
Płótno namiotowe rombowe.
Budowa tego namiotu odbywa się szybko w sposób następujący: rozłożone na ziemi płótna spina się z jednej strony za pomocą pentelek i kołeczków przymocowanych na stałe tak, by otwory, umieszczone w jednym z rogów każdego płótna, nakryły się; inny chłopiec ustawia laskę okutą na końcach i zawiesza na niej spięte płótna. Teraz płótna naciąga się w kierunku przekątni kwadratu tworzącego podstawę z kołków wbitych w ziemię w rogach kwadratu. Do naciągania namiotu służą również pentelki z mocnego sznurka przymocowane na stałe do płócien. Prócz tych czterech głównych kołków, w pośrodku każdej ściany wbija się jeszcze jeden, aby płótna sztywniej naciągnąć. Z jednej strony płótna są niezupełnie spięte, gdyż tędy wchodzi się do namiotu. Laska, na której opiera się namiot, winna być ustawiona prostopadle do terenu.
Aby zwiększyć odporność namiotu na przewrócenie w czasie wiatru, przywiązuje się do laski mocny sznurek, drugim jego końcem okręca się kołek wbity w ziemię od strony wiatru. W takim namiocie mieści się trzech do czterech chłopców.
Namiot austrjacki na lince,
Namiot z 4-ch płócien rombowych
a) zamknięty b) otwarty.
Namioty skautów amerykańskich.
dwa lub więcej namiotów z dwóch płócien tak, aby podstawy ich stykały się i łączymy, spinając odpowiednie płótna. Na linji łączącej wierzchołki namiotów wbijamy z obu stron po kołku i do nich umocuwujemy sznury napinające namiot. Wejście robimy w jednym z końców namiotu, odpinając końcowe płótna. W namiotach z dużej ilości płócien zostawia się więcej wejść.
Skauci amerykańscy budują namioty z jednego 2 × 4 m. lub dwóch płócien kwadratowych 2 × 2 m. (rys. 13). Zamiast linki lub gałęzi drzewnej można użyć do podparcia lasek. Do budowania tych namiotów można użyć prostokątnych płócien niemieckich lub rosyjskich. Namioty te są zawsze z jednej strony otwarte, a więc zimne, przewiewne. Sprobujcie sami.
Okopanie namiotu.
Dziś, po wojnie, coraz łatwiej o namioty wielkie, ale są one ogromnie kosztowne. Namioty takie to całe domy z oknami, wspierają się na mocnych specjalnych żerdziach i umocowane są przy pomocy grubych sznurów. Składają się z oddzielnych części — wielkich płacht — połączonych z sobą specjalnemi spinaczami. Namiot jeden może pomieścić z łatwością nawet liczną 50—60 ludzi liczącą drużynę. Możecie je wypożyczyć od wojskowości i różnych instytucyj społecznych, a równocześnie dostaniecie opis budowy.
W razie deszczu, aby woda nie zalała wnętrza namiotu, wkoło ścian kopie się rówek (rys. 14). Wtedy woda ścieka z nasiąkniętych płacht namiotowych do rowka i zostaje odprowadzona na zewnątrz. Kopie się rowek głęboki i szeroki na jedną łopatkę, ziemię wybiera ostrożnie i usypuje z niej od strony namiotu malutki wał, tak aby ściany namiotu nań zachodziły; rowek ma bocznicę odprowadzającą wodę po pochyłości.
Wejście do namiotu zwrócone jest, o ile możliwe, w zimie w stronę południową, w lecie na wschód lub zachód, nigdy na północ. Wreszcie wewnątrz namiotu robimy posłanie z mchu, trawy, paproci, siana, lub też wyplatamy materace. (O wygodach w namiocie później). Teraz dopiero można — w lecie — namiot zamieszkać. Budowę namiotów dużych pomijam ze względu na stosunkowo rzadkie ich zastosowanie. Do budowy namiotów potrzebne są płótna namiotowe, laski skautowe lub specjalne składane (rys. 15), kołki namiotowe w znacznym zapasie, zapas beczułeczek drewnianych, guzików i pentelek, które służą do spinania płócien, drewniany młotek do wbijania kołków namiotowych, bo przy wbijaniu siekierą łatwo się łamią, kawałki płótna, igły, grube nici do naprawy w razie rozerwania i pęknięcia płótna, mocny pleciony sznurek do łączenia płócien i naciągania namiotu, mała łopatka saperska i siekierka. Sznury namiotowe w razie nieuwagi, zwłaszcza w porze deszczowej, pękają.
W porze deszczowej sznur i ściany namiotu, o ile byłyby silnie naciągnięte, trzeba zwolnić, bo płótno i sznur, nasiąknąwszy wodą, kurczą się i przez to, natrafiając na opór, drą i rwą się. Do naciągania sznurów namiotowych służą specjalne drewienka z otworami, umocowane do nich na stałe.
Dobrze byłoby, aby drużyna sama namioty sobie uszyła. Nie jest to zbyt trudne, a oszczędzi dużo pieniędzy, i da wiele zadowolenia.
Zanim weźmiecie się do dzieła, ustalcie jak wasz namiot ma wyglądać; obliczcie później jego powierzchnię zależnie od ilości mających w nim mieszkać osób. O to kilka danych wymiarów w metrach.
| Liczba osób | Długość | Szerokość | Wysokość |
| 1 osoba | 1.80 | 1.00 | 1.00 |
| 2 osoby | 1.80 | 1.40 | 1.20 |
| 3 " | 1.86 | 1.80 | 1.50 |
| 4–5 osób | 2.20 | 2.20 | 1.70 |
| 6–8 " | 3.00 | 2.20 | 1.80 |
Wymiary te nie są ostateczne, ulegają zmianom zależnie od potrzeby i możności.
Teraz należy wybrać materjał. Z tem będzie sprawa trudniejsza, zwłaszcza wobec powojennych warunków: mały wybór i wysokie ceny.
Na namioty lekkie, łatwo przenośne użyjemy tkaniny czysto lnianej, lekkiej a gęsto tkanej, lub bardzo gęstej bawełnianej. Użyty materjał musi być impregnowany, to znaczy przesycony jakąś mieszaniną, która czyni go nieprzemakalnym. Wybierając materjał na płótna namiotowe, zwrócić uwagę na szerokość: im szerszy tem lepszy. Pierwszeństwo oddacie wyrobom lnianym i półjedwabnym, chociaż droższe, lecz są lżejsze i trwalsze. Przy obliczaniu ilości potrzebnego materjału, zwrócić uwagę na obręby, szwy, zakładki, które najmniej są podwójne, nieraz poczwórne. Oprócz płótna potrzebne będą jeszcze taśmy parciane, zwłaszcza celem wzmocnienia obrębów lub miejsc, w których będziemy robić dziurki, i mocne dobre nici. Najwięcej kłopotu sprawi nam mocne i pewne umocowanie guzików, beczułeczek, pentelek, narażonych na ciągłe obrywanie się.
Składana podpora namiotowa z linką.
Prócz płócien potrzebne są jeszcze podpory. Na podpory użyjecie materjału najlżejszego, mocnego i elastycznego. Najlepsze usługi oddają podpory bambusowe. Podpory mogą być składane (rys. 15).
Aby zmniejszyć koszt, zamiast specjalnych podpór, użyjcie swych lasek, o ile możliwe okutych na jednym końcu.
Do ostatecznego umocowania i ustawienia namiotu potrzebne są jeszcze kołki i sznury. Kołki najlepsze, najtrwalsze są metalowe, żelazne lub aluminjowe. Drewniane ulegają łatwo zniszczeniu. Kołki służą do napięcia płócien namiotowych i wbijają się w ziemię pod kątem 45°. Sznury służą jako połączenie namiotu wprost, lub w postaci pentelek z kołkami. Najlepsze są konopne. O wewnętrznem urządzeniu namiotów i szczegółach fabrykacji namiotów będzie mowa jeszcze w rozdziale ostatnim.
