przedsięwzięciem znajdują się daleko od domu i żon, jak i przez kobiety, których mężowie są poza domem.
Jedna z takich pieśni śpiewana przez mężczyznę Achuar znad rzeki Pastaza brzmi:
Tukany krążące jak nadejście wieczoru
I ty moja żono
To słońce zachodzi
Myślisz być może
Ale to ja
Moja głowa błyszcząc przychodzi do ciebie
Promieniujący nadchodzę
Jarząc się żółto przybywam do ciebie
Śpiew „kirua” sprawia, że zachodzę jak słońce
(…) (Taylor & Chau 1983: 15-16).
W pieśni tej, oprócz motywu zachodu słońca[1], występują tukany krążące przed wieczorem, wydające charakterystyczne dźwięki (oddane w pieśni ideofonem kirua). Taylor tak streszcza przekaz pieśni: „widząc tukany krążące w przedwieczornym świetle, odczuwasz nachodzący cię smutek i tęsknotę. Naprawdę to nie zapadanie zmroku wzbudza w tobie to uczucie. Tukany, które widzisz, to moje anenty-myśli przybywające do ciebie (Taylor & Chau 1983: 15-16).” Tukany są dla Jívarów symbolem męskiego piękna, nic więc dziwnego, że śpiewak, pragnąc zwrócić ku sobie uwagę swojej żony, odmalowuje w pieśni te ptaki krążące o zachodzie słońca. Może tu chodzić o dwa podobne do siebie gatunki tukanów z rodzaju Ramphastos [rodzina tukany – Ramphastidae] (w językach jívaro określane generycznym terminem tsukanka) – tukana amazońskiego (Ramphastos tucanus cuvieri Wagler, 1827) i tukana żółtogardłego (Ramphastos vitellinus Lichtenstein, 1823). Ideofon kirua zdaje się oddawać głos tego drugiego gatunku[2].
- ↑ Jívaro nie tylko odmalowują w anentach zachód słońca, ale też lubią śpiewać je właśnie o tej porze doby (patrz np. Mader 2004: 61). Awajuńscy informatorzy Browna uważali, że śpiewane wówczas anenty są szczególnie skuteczne. Jak ujął to jeden z nich: „Jeśli śpiewasz pieśń miłosną o zachodzie słońca, osoba do której ją kierujesz, nagle wzdycha i czuje smutek, od którego trudno się opędzić (Brown 1986: 139).”
- ↑ Awajún, prócz ogólnego terminu tsukanka (oznaczającego jedynie tukany z rodzaju Ramphastos), stosują też terminy specyficzne. Tukan amazoński to w ich języku piigsha, zaś tukan żółtogardły to kejua (Jernigan & Dauphiné 2008: 99). Warto zwrócić uwagę, że nazwa tego drugiego gatunku jest onomatopeiczna i odpowiada achuarskiemu ideofonowi „kirua” występującemu w anencie. ‘R’ w językach achuar i shuar jest w słowach awajuńskich zawsze zastępowane ‘j’ (czytanym jako ‘h’).
