wszelkiej kontroli. Wskazywał na to jaskrawo wzrost ilości pieniędzy papierowych w obiegu, który — w liczbach zaokrąglonych — przedstawiał się następująco:
| 11 XI | 1918 | — | 8,0 | mld marek polskich |
| 31 XII | 1918 | — | 9,0 | —,,— |
| 31 XII | 1919 | — | 15,3 | —,,— |
| 31 XII | 1920 | — | 49,4 | —,,— |
| 31 XII | 1921 | — | 229,5 | —,,— |
| 31 XII | 1922 | — | 793,4 | —,,— |
| 30 VI | 1923 | — | 3 566,6 | —,,— |
| 31 XII | 1923 | — | 125 372,0 | —,,— |
W nie mniej katastrofalnym tempie spadała wartość marki polskiej. Za 1 dolara płaciło się w wyżej wymienionych dniach i latach odpowiednio: 8 mp, 9 mp, 110 mp, 590 mp, 2923 mp, 17 800 mp, 104 000 mp, 6 375 000 mp. Od 11 listopada 1918 r. do 31 grudnia 1923 r. kurs dolara wzrósł zatem o ponad 1 567 000%.
.jpg)
W tych warunkach płace robotnicze i urzędnicze stawały się stopniowo fikcją. Wieś uchylała się od sprzedaży artykułów żywnościowych za bezwartościowe pieniądze. Skurczył się gwałtownie krajowy rynek zbytu. Wobec bezużyteczności marki polskiej jako miernika wartości koszty produkcji kalkulowano w
