obłuda, szaleństwo Kaliguli i Nerona, głupstwo Klaudyusza, tudzież innych ojczyzny własnéj biczów i pożóg krwawe szwanków przyniosło panowanie, dokładną, bez względu na osoby, podaje wiadomość.
Pożyteczne nader dla rządzących takowe czytanie, z którego, co czyni prawdziwemi ojcami ojczyzny i wiekopomną im w zapadłéj potomności przynosi sławę, a co ich pamięć obmierzłą prawnuczym sprawuje wiekom, doskonałą naukę wziąć można. To było powodem, Miłościwy Królu, że równie twojéj ukoronowane głowy i najcelniejsze na świecie osoby, Marek Tacyt, cesarz rzymski, Leon X i Paweł III, najwyżsi trzody Chrystusowéj pasterze, Kozmus, wielki książę Etruryi, tudzież inni późniejsi książęta i mocarze, albo ich w rządzeniu państw namiestnicy, w osobliwszym Tacyta mieli i mają poszanowaniu.
A co się mianowicie świętéj królewskiéj osoby twojéj dotycze, pozna, jako mam pewną nadzieję, ktokolwiek to dzieło nieuprzedzonym czytać będzie umysłem, jak są próżne, płonne i nikczemne ludzi owych mniemania, którzy dawszy się uwieść grubéj zazdrości, czyste twe i dobroczynne zamysły najniegodziwszemi barwią potwarzami.
W upodlonym przez wzajemną zawiść, przez zbytki i niepamięć na dobro powszechne Rzymie, szukali źli cesarze własnego zysku i wywyższenia: Wasza Królewska Mość, urodzeniem, sercem i najżarliwszą narodu swego miłością prawdziwy Polak, starałeś się zawsze w ostatnich tych uciskach, do których przez podobne Rzymianom stopnie zdawna dążył, istotnéj jego poprawy i prawdziwego uszczęśliwienia.
Lecz najzbawienniejsze zamysły znajdują częstokroć srogą nienawiść i oporne przeszkody, u tych mianowicie ludzi, którzy, jako mówi Arystoteles w księgach polityki, nienawidzą, że nie królują[1]; i który gatunek obywatelów, od założenia Rzeczypospolitéj zawsze był, lubo w innych wiekach, tych samych prawie, co i teraz, zamieszków przyczyną i podpałem.
Ztymwszystkim, lubo zawisne losy otoczywszy to dobrotliwe serce niezbędną dumy, zazdrości, podejrzeniów zgrają, i w ścisłym je zamknąwszy, z samą tylko niewinnością, nadzieją i żądzą czynienia dobrze, obrębie, nie dają mu życzliwych na Rzeczpospolitą rozprzestrzeniać darów; nie przestaje i tu jednak dzielnie pokazywać, że kto kocha ojczyznę, ten ją i w najdrobniejszéj cząstce kochać pragnie. Ustanowiona, w tym królów siedlisku, dla młodzi
- ↑ Laeduntur, quia non regnant.
