kładą nacisk na wpływ „człowieka politycznego” na ziemie, przestrzeń — na tworzenie i zmiany krajobrazu i porządku przestrzennego, natomiast geopolitycy skupiają się na wpływie, zarówno obiektywnym, jak i subiektywnym, czynników geograficznych, naturalnych lub stworzonych przez człowieka na życie polityczne. W The Blackwell Encyklopedia of Political Science z 1991 r. uznano, iż geopolityka jest to dziedzina wiedzy podejmująca się studiów nad państwem rozumianym jako fenomen przestrzenno-terytorialny i koncentrująca się na zrozumieniu geograficznych podstaw jako siły. Zachowanie państw w przestrzeni międzynarodowej analizowane jest za pomocą charakterystyki terytorium, klimatu, organicznych i nieorganicznych zasobów i ich lokalizacji, a także czynnika ludzkiego i takich elementów, jak wielkość populacji, jej atrybuty kulturowe, aktywność ekonomiczna i struktury polityczne. Państwo jest tu postrzegane jako komponent politycznej przestrzeni świata i podstawowy przedmiot analiz w ramach teorii stosunków międzynarodowych. Geopolityka jest podejściem holistycznym, które traktuje badany przedmiot w sposób całościowy, a zatem rozpatruje ona system międzynarodowy[1]. W wydanej w 2004 r. Nowej encyklopedii PWN geopolitykę zdefiniowano jako doktrynę polityczną powstałą na przełomie XIX i XX w., głoszącą tezę o istnieniu zasadniczych zależności między środowiskiem geograficznym a charakterem i tendencjami rozwojowymi państw oraz ich ekspansji politycznej. Wskazano przy tym, iż geopolityka stanowiła wraz z rasizmem najbardziej istotny element ideologii nazistowskiej, stanowiąc uzasadnienie polityki ekspansji. Zaznaczono także, iż geopolityka może też być rozumiana jako rozważania (badania) nad wpływem położenia danego państwa na jego dzieje. Natomiast John O'Loughlin, współczesny geopolityk i redaktor wydanego w 1994 r. Dictionary of Geopolitics, w słowniku pod swoją redakcją nie zamieścił definicji geopolityki, odsyłając przy haśle geopolitics do definicji dwóch „szkół” myślenia i dwojakiego rozumienia istoty tej dziedziny: do niemieckiej szkoły geopolityki (hasło geopolitik) oraz do szkoły francuskiej (geopolitique la), unikając tym samym zdefiniowania owego pojęcia. Uznał on, iż ze względu na swoją wieloznaczność termin ten będzie zawsze przedmiotem sporu w zależności od zainteresowań badawczych osób podejmujących problematykę geopolityki.
Trudności z definicjami encyklopedycznymi wynikają przede wszystkim z faktu, iż sami geopolitycy nigdy nie byli zgodni co do istoty uprawianej przez siebie dyscypliny badawczej. W literaturze przedmiotu poświęconej zagadnieniom geopolitycznym występuje wiele różnorodnych definicji geopolityki.
- ↑ The Blackwell Encyclopedia of Political Science, t. 1, ed. V. Bogdanor, Oxford 1991, s. 254.
