krytycznego przejrzenia definicji tego terminu i wskazania na jego współczesne znaczenie. Wielość sposobów rozumienia geopolityki powoduje, iż trudno wskazać na jedną obowiązującą i uniwersalną definicję. Można jednak, nie definiując jednoznacznie pojęcia „geopolityka”, gdyż takie działania zawsze będzie budziło kontrowersję, podjąć próbę wskazania, co należy rozumieć pod owym terminem, ukazując różnorodność tej dyscypliny.
Z punktu widzenia etymologii termin „geopolityka” składa się z dwóch greckich słów: „geo” — ziemia, oraz „politikie”, co w starożytnej Grecji oznaczało tyle co „sztuka rządzenia państwem”, czyli pewien sposób urzeczywistniania celów kraju wewnątrz i na zewnątrz jego terytorium. W tym sensie termin „geopolityka” składa się z dwóch komponentów; pierwszy to „geo”, oznaczający ogólnie geografię, czyli wpływ czynników geograficznych, w szerokim tego słowa znaczeniu, na politykę państwa. Tradycyjnie wśród elementów geograficznych uważano, iż szczególnie wielki wpływ na sferę polityki wywierają takie, jak: terytorium, położenie geograficzne, specyfika granic, liczba i charakter rzek, położenie oraz klimat, gleby, surowce naturalne, ludność i jej rozprzestrzenienie, liczebność i struktura. Drugi komponent — „polityka” — w kontekście rozważań o geopolityce oznaczałby realizację polityki państwa wewnątrz kraju i w stosunkach między państwami; symbolizowałby walkę o władzę, o przestrzeń terytorialną, o zasoby naturalna, o kontrolę nad szlakami transportowymi. W takim sensie geopolityka charakteryzuje się tym, iż w analizie wydarzeń politycznych na plan pierwszy wysuwa kategorie geograficzne, starając się opisać i wyjaśnić wzajemne zależności występujące pomiędzy zachowaniami politycznymi człowieka a warunkami przestrzennymi, w których to działanie zachodzi.
W ujęciach encyklopedycznych występują różnorodne interpretacje tegoż pojęcia. Funkcjonujące w literaturze przedmiotu definicje słownikowe są najczęściej bardziej syntetyczne i można się spotkać z takimi wyjaśnieniami encyklopedycznymi geopolityki, jak np. „geopolityka jest nauką o zastosowaniu geografii do polityki światowej”, „geopolityka zajmuje się badaniem wzajemnych relacji między naturalnymi elementami geografii a polityką państw”, „geopolityka jest nauką, która bada relacje między cechami geograficznymi państwa a jego polityką”[1]. W Encyklopedia Britannica z 1974 r. geopolitykę zdefiniowano jako analizę geograficznych czynników, wpływających na siłowe związki potęg w międzynarodowej polityce, a w Encyklopedia Americana z 1978 r. o geopolityce pisano, iż jest to skrót od polityki geograficznej, o ile geografia polityczna zajmuje się politycznymi aspektami geograficznych fenomenów. Geografowie
- ↑ Ibidem, s. 72.
