Strona:William Shakespeare - Burza.pdf/35

aż do szczytu tragicznej twórczości w Hamlecie i Lirze. W każdym rodzaju jest on mistrzem. Humor i dowcip nie są w jego naturze czemś drugorzędnem, ale należą integralnie do władz jego duszy, biorą udział tak samo w kształtowaniu poglądu na świat. Tragizm jego postaci nie płynie z jego osobistych przeżyć, ale wypływa ze zdolności przenikania życia, które się plecie z najróżnorodniejszych elementów. Toteż Szekspir nie waha się zatrzeć granicy pomiędzy komizmem a tragizmem w życiu; jak w tragedjach spotykamy sceny o charakterze wybitnie komicznym, tak w komedjach sceny o napięciu tragicznem są często kulminacyjnym punktem akcji. Nie można tego sposobu tworzenia uważać jedynie za wpływ poprzedników Szekspira na polu dramatu, scen komicznych w Makbecie i Hamlecie za ostatnie echa interludjów; — jest to świadome użycie silnych kontrastów, tak, jak ze świadomości artystycznej płyną sceny tragiczne Kupca weneckiego i Wiele hałasu o nic, a przedewszystkiem Miarki za miarkę.
 Wydanie pierwsze zbiorowe podzieliło utwory Szekspira na komedje, dramaty królewskie (t. zw. Histories) i tragedje, — zaliczywszy do tragedyj wszystkie utwory, kończące się śmiercią głównej postaci (z wyjątkiem jednego Cymbelina), do komedyj wszystko to, co się szczęśliwie dla bohatera kończy. W tragedjach mamy tragedje »mieszczańskie«, jak Otello i do pewnego stopnia Romeo i Julia, tragedje oparte na tematach z bajecznych dziejów Wielkiej Brytanji: Makbet, Lir, Cymbelin — zupełnie odosobnioną co do tematu tragedję Hamleta, trzy tragedje z historji rzymskiej: Juliusz Cezar, Antonjusz i Kleopatra i Korjolan, wreszcie trzy tragedje rozsnute na rzekomych starożytnych tematach: Troilus i Kressyda, Tymon Ateńczyk i Perykles, książę Tyru, do których treść zaczerpnął ze średniowiecznych romansów. Wszystkie te jednak tragedje, bez względu na środowisko i historyczną prawdę, są tylko opracowaniem problemów ogólnoludzkich, w przeciwieństwie do dramatów królewskich,