Strona:William Shakespeare - Burza.pdf/33

szard II, z komedyj: Stracone zachody miłości, Dwaj panowe z Werony i Komedja pomyłek, widać jeszcze silny wpływ poprzedników. Na tragedji odbija się zamiłowanie do krwawych obrazów w typie Hiszpańskiej Tragedji Kyda (ok. 1588), ulubionej sztuki ówczesnej, tonącej w morzu krwi i bagnie intryg; widać też silny wpływ Krzysztofa Marlowe’a (1564—1593?), wielkiego poprzednika Szekspira, twórcy dramatów Tamerlana, Żyda maltańskiego, Doktora Fausta, Edwarda II, rozmiłowanego w postaciach krojonych ponad miarę ludzkich namiętności, — wpływ zarówno w rysunku postaci, jak i w patetycznym, dochodzącym aż do bombastyczności stylu. W komedjach język hołduje zupełnie ówczesnej modzie mówienia, której był John Lyly (1554 do 1606), autor nadzwyczaj poczytnego wtedy romansu Euphues, uważanego za wzór savoir vivre’u. Od nazwy tego romansu pochodzi też nazwa ówczesnego stylu »eufuizm«, stylu, który każde pojęcie, zwłaszcza przymiotnikowe, starał się dwoma lub trzema wyrazami równocześnie określić, — w czem niezawodnie przebija się wpływ literatury hiszpańskiej. Sztuki należące do tego są naturalnie najsłabsze, ale obok takich jak Tytus Andronikus i Henryk VI, Komedja omyłek i Dwaj panowie z Werony są już utwory o wysokiej wartości artystycznej, jak Ryszard III i przedewszystkiem Romeo i Julia, gdzie duch młodości święci swój prawdziwy triumf.
 Druga epoka, to już zupełnie świadoma praca artystyczna, obejmująca t. zw. »wielkie komedje« i największe dramaty królewskie (»Historje«). Trwa ona mniej więcej do r. 1601 i obejmuje lata życia od 30 do 37-go. Komedje: Kupiec wenecki, Sen nocy letniej, Koniec wieńczy dzieło, Poskromienie złośnicy, Wesołe kumoszki z Windsoru, Jak się wam podoba, Wieczór Trzech Króli, Wiele hałasu o nic — są popisem świetnego dowcipu i przedziwnej poezji, nie spotykanej nigdzie indziej — u żadnego autora — w komedjach; dramaty królewskie: