panującym. Jestto stare jak świat, że władza wykonawcza wtedy popuszcza, gdy lud ją siłą wydziera. Stare prawo bardzo otwarcie i naiwnie mówi o tem: (Civibus fidelitas inreges, quae tamen aliquoties seditionibus interrupta, multa peperit privilegia).
W piętnastym wieku Sekwana obmywała pięć wysp w obwodzie Paryża: wyspę Louvier, na której były drzewa; wyspę Krowią i wyspę Najświętszej Panny, obiedwie puste i należące do biskupa; wyspę Cité i Przejście Krów, którą zastąpił Nowy-Most. Cité miało wówczas pięć mostów: trzy po prawej stronie — Najświętszej Panny i Zamiany z kamienia, i most Młynarski z drzewa; — dwa po lewej stronie: Mały-Most z kamienia i św. Michała drewniany. Uniwersytet miał sześć bram, zbudowanych przez Filipa Augusta, mianowicie zaczynając od Tournelle: bramę św. Wiktora, następnie t. zw. Bordelle, Papieską, św. Jakóba, św. Michała i św. Germaina. Miasto miało także sześć bram, zbudowanych przez Karola V, to jest: od strony Billy brama św. Antoniego, potem Kościelna, św. Marcina, St. Denis, Montmartre i św. Honoryusza. Wszystkie te bramy były silne i piękne. Szeroka i głęboka fosa otaczała mury Paryża, a Sekwana dostarczała mu wody. Na noc zamykano bramy, przeciągano łańcuchy przez rzekę i miasto spało spokojnie.
Gdy się patrzyło zgóry, trzy części: Cité, Uniwersytet i Miasto przedstawiały się oku jako bezład pomieszanych ulic. Jednak przy bliższej uwadze poznać było można, że wszystkie części jedną składają całość. Widziało się odrazu dwie równoległe ulice, nie-
Strona:Wiktor Hugo - Kościół Panny Maryi w Paryżu T.I.djvu/133
Ta strona została uwierzytelniona.
131
KOŚCIÓŁ PANNY MARYI W PARYŻU.
