Strona:Volumina legum T. 7.djvu/278

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

tron Polski promowować ważył się, takowego pro haste patriae, et invindicabili capite irremissibiliter deklaruiemy. Krolowa także, ad sonantiam teyże konstytucyi 1669 natione, vel vocatione Katoliczka Rzymska być zawsze powinna. A ieżeliby się trafiło, żeby Krolowa była inney religii, tedy pokądby do wiary świętey Rzymskiey nie przystąpiła, koronowaną być nie będzie mogła.
V. Lubo obieranie Krolow Polskich, wolnemi głosami zgromadzoney Rzeczypospolitey dotąd bywalo, y Nayiaśnieyszy Krol IMć Stanisław August szczęśliwie panuiący, z szrzodka narodu, za powszechną zgodą teyże Rzeczypospolitey, na tronie Polskim był osadzony, y pacta conventa przez siebie poprzysiężone ściśle zachowuie, a zatym z strony iego teyże wolney Elekcyi naruszenia na przyszłe czasy obawiać się nie trzeba; przecięż że ta wolność nigdy nadto troskliwości o siebie mieć nie może; iak nayuroczyściey ostrzegamy, y waruiemy, żeby nie tylko wolne unanimitate obieranie Krolow w zupełney mocy swoiey na zawsze zostawało, ale też żeby pod żadnym pretextem, y w żadnym czasie sukcessya do tronu Polskiego ustanawiana, y dopuszczana być nie mogła.
VI. Bespieczeństwo wolności szlacheckiey dostatecznie statutem Władysława Iagiełła, y konstytucyami Rzeczypospolitey opatrzone, chcąc w tym opatrzeniu nienaruszenie utrzymać, ani Krolowi IMci szczęśliwie panuiącemu, ani Następcom Krolom, ani ich Urzędom, y nikomu, ani mocą przemagaiącą, podług słow wspomnionego statutu: żadnego ziemianina osiadłego, o występek y przewinienie, imać nie będzie się godziło, chyba że wprzod w przyzwoitym przez należyte dowody będzie przekonany Sądzie. Pod tę iednak obronę prawa nie maią być przymiowani wszelacy zaboycy, in recenti crimine poimani, (cujus recentiae czas podług praw dawnieyszych do roku, y sześciu niedziel wyznaczamy) ani rozboynicy, ani na kradzieży złapani, ani na drogach, ani domow naiezdnicy, y owszem dla ubespieczenia każdemu naydroższego życia, y spokoyności domowey, podług generalney reguły prawa, invasor a se ipso occiditur, takowego invindicabile caput na zawsze deklaruiemy, ktoremuby naiazd domu, lub gwałt w drodze, w przyzwoitym Sądzie dostatecznie był dowiedziony.
VII. Urzędy, godności duchowne, y świeckie, za przywileiami Krolewskiemi chodzące, y łaski Krolewskie raz oddane, y w przyzwoitym Sądzie valide nie zadysputowane, ale spokoynie dzierżone, nikomu przez nikogo pod żadnym pretextem odbierane nie będą, a gdyby tego były iakie sprawiedliwe przyczyny, to na Seymach wolnych, sub unanimitate będzie mogło nastąpić; Sędziowie iednak Ziem., Urzędy Grodzkie, y wszystkie subalternae jurisdictiones, od

piam Polonorum alterius religionis candidatllm ad Regni fastigiuni promovere ausus fuerit, eum pro hoste patriae, et invindieabili capite, Spe omni condonationis sublata, declaramus. Regina etiam pro cjusdeui constitutionis anni 1669 ratione, ortu vel vocatione Romana Catolica semper sit; quod si acciderit aliis eam religionibus addictam, nan prius solemni ritn inauguranda crit, quam Romanae Catholicae religioni nomen dederit.
V. Quanquam Electio Poloniae Regum liberis congregatae Reipublicae suffragiis hueusque peracta fuerit, ipseque Serenissimus Rex Stanislaus Augustus feliciliter regnans concordibus omnium votis e gremio nationis in Regali Poloniae solio sit collocatus, idemque pacta conventa a se jurejurando firmata integerrima fide servet, neque quidquam sit, quod a bono Principe isto in ratione eligendorum Regum immutanda, posteritas metu-at, tamen cum ea libertatis natu-a sit, ut in ea couservanda nulla populi studia nimia dici possint, cautnm liaberi volumus, modoque, quantum possumus, maxime solemni statuimus, ut uon solum libera concordibus omnium suffragiis Regum Electio inviolata Semper maneat, verum etiam, ne ullo unquam tempore, ulloque praetexr’u locus successioni haereditariae ad sceptra Poloniae fiat.
VI. Securitatem libertatis nobilium, olim statuto Vladislai Iagiellonis constitutionibusque Reipublicae apprime firmatam, in prisco semper vigore suo permanere volumus; itaque neque Serenissimo Regi feliciter Regnanti, neque Regibus ejus Successoribus, neque quibusvis eorum Magistratibus, neque cuipiam alii, sive authoritate gesti muneris, sive potentiae vi, nt memoramm Statutum indicat licitum erit, quemquam e terrigenis incolis, ob crimen aut delictum aliquod comprehendere, nisi prius ad congruum subsellium citatus, et ’de’eodem scelere pleue convictus fuerit. Porro eximendi hoc legnm patrocinio erunt cuncti sicearii in recenti crimine deprchensi (recentis autem criminis rationem, juxta morem veterum legum, Spatio unius anni, et sex septimanarum describimus) item latrones, fures, aggressores in itineribus, et domibus, imo ad firmandam cuivis civi securitatem vitae, et tranquillitatem domesticam, ex communi juris regula, invasor a se ipso occididitur, ejusmodi hominis invindieabile caput decernimus in perpetuum, qui congruo iu subsellio invasionis aedium alienarum, aut latrocinii in publica via, convictus sufficienter fuerit.
VII. Officia, dignitatesque, turn ecclasiasticae, tum saeculares, juris Regii, ipsiusque privilegia requirentes, gratiae, ct beneficia Regalia semel collata, neque a quoquam coram congruis subselliis in controversiam vocata, tranquille a civibus possessa, nemini quocunque adiinenda erunt. Quod si acciderit, ob justas quasdam causas id fieri debere, in solis Comitiis liberis unanimi consensu concludi poterit; Iudices tameu Terrestres et Officia Castrensia, caeterae-