Strona:Volumina legum T. 7.djvu/041

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

rodow, aby sprowadziwszy do siebie ludzi w materyi menniczey biegłych y znaiomość doskonałą maiących, z niemiż o sposobach skutecznieyszych, a pożytek narodowi y dobroć monety przynoszących naradziwszy się, poukładane w tey mierze proiekta Stanom Rzpltey na pierwszym da Bog Seymie ad trutinam podały, ktore to sposoby nietylko się ściągać maią ku otwarciu gor Olkuskich, lecz oraz ku wynalezieniu srzodkow iak naydoskonalszych, abyśmy iak nayrychley do nowey, własney, a dobrey przyiść mogli monety.
Taż oraz Rada tak Koronna iako y W. X. Lit. ma zapobiegać wprowadzeniu zagranicznych złych pieniędzy, ktore iako kurrencyi żadney mieć nie mogą, na skarb Rzeczypospol. do stopienia zabrane być zawsze powinny. Ustanowienie przytym waloru y kurrencyi monety uniwersałami Wielm. Podskarbich wielkich oboyga narodow opisane y ogłoszone, ztwierdzamy, y aby skutek swoy powszechnie miało, nakazuiemy.

O iuryzdykcyach.

Lubo tylokrotnemi prawami ostrzeżono iest, aby iuryzdykcye, iedna drugiey nie uwłaczała prerogatywie, gdy iednak mimo te zakazy przewrotność ludzka zdrożywszy od prawa, ważyła się nowe czynić przeciwko prawom attentata, mianowicie pociągania ex re Ministerii do Trybunału Wielm. ś. p. niegdyś Iana Małachowskiego Kanclerza Wielk. Koron., pilnego praw na wzor następcom Stroża; przeto te y tym podobne relacye y manifesta, aby nie zostawały potomności gorszenia przyczyną, sam nawet dekret Trybunału Lubelskiego w tey mierze w roku 1759 miesiąca Lipca szostego dnia wypadły, ad tenorem praw annorum 1633, 1667, 1699 et 1726 pro nullo imo extunc ad cujusvis requisitionem eliminando, mieć chcemy y nakazuiemy.

O iuryzdykcyi Marszałkowskiey.

Ułatwiaiąc kollizye między iuryzdykcyami Marszałkowską y Sądow Kapturowych Ziemi Warszawskiey, dla tym większego utrzymania bespieczeństwa publicznego, y zachowana rządu dobrego w mieście stołecznym Warszawie, Sądy zwyczayne Marszałkowskie za wiadomością naszą, pod laską Wielką W. X. Lit. iako a corpore et sensu consulentis Reipublicae nieodłączaiącego się approbuiemy, oraz omnes praerogativas Marszałkom W. Koronnym convenientes pod czas Elekcyi y generalnych Sądow Kapturowych, tudzież teraz pozwolonych aż do szczęśliwey da Bog przyszłego Krola Koronacyi, przy teyże lasce Wielkiey W. X. Lit. (non praejudicando iednak po zupełnym uspokoieniu Rzplitey Marszałkom W. Koronnym,) mocą Seymu teraźnieyszego zupełnie zachowuiemy. Z tym zaś ostrzeżeniem, ażeby przed y po generalnych Kapturach, sprawy do rozsądzania Ziemiańskim Kapturom prawem wyznaczone juris et facti po dobrach Krolewskich, duchownych, y ziemskich w Ziemi Warszawskiey wynikłe, do Sądu tylko Kapturowego teyże Ziemi, a zaś recentis criminis et patrati delicti w okrągu miasta Warszawy, do Sądow Marszałkowskich należały. Iednak gdyby kto w tym okrągu ex terrigenis nobilibus in recenti facto był poymany, nie do Marszałkowskich, lecz do Kapturowych Sądow oddany być ma.

Zlecenie Deputatom do ułożenia pactorum conventorum względem przyszłey ordynacyi Sądow Assessorskich I. K. Mci Kor. y W. X. Lit.

Lubo ta sądowa iuryzdykcya w osobie Krola IMci iest w sobie naywyższą, do spraw iey z dawnych praw właściwych, y temi prawami od innych wszelkich iuryzdykcyi dość iest mocno ostrzeżoną, in Volumen legum Regni wniesioną, y konstytucyą roku 1686 ztwierdzoną zaszczyca się ordynacyą; gdy iednak nowe uwagi, y przypadki polepszenia praw y zniesienia wszelkich ztąd pochodzących wątpliwości potrzebuią, aby przez to naydelikatnieysza część kraiowego porządku, to iest Swięta sprawiedliwość iak naygruntowniey caloną została.
Przeto za wdaniem się Wielm. Xiążęcia Pana Michała Czartoryskiego Kanclerza Wielkiego W. X. Litew. nieśmiertelney pamiątki y wdzięczności od Rzeczypospol. godnym, bo przykład miłości dobra powszechnego, nad miłość siebie samego ludziom przyrodzoną zostawuiącym, teraźnieyszą ustawą zkonfederowanych Stanow Rzeczypospolitey Wielm. i Urodzonym Deputatom do ułożenia pactorum conventorum z przyszłym da Bog Krolem IMcią deputowanym pilnie zalecamy, aby te desideria Stanow zkonfederowanych juturo Regnanti in iisdem pactis do przyszłey ordynacyi powyżey wzmiankowanych Sądow Assessorskich przełożyli. To iest iawną deklaracyą, że dekreta tychże Sądow z oczywistych stron kontrowersyi ferowane, tey są wagi y twierdzy, co y dekreta Seymowe, Relacyine, lub głownych Trybunałow, pod żadną nie podpadaiące appellacyą, ale skoro ferowane będą, strony na ich rozsądzeniu, iako na rzeczy osądzoney, przestać powinny, y im zadość czynić.
A iako Krolowie nasi przez dawnieysze pacta conventa z Rzplitą, ofiarowali się we wszelakich radach y sądach ad pluralitatem łączyć swoie zdania, tak y w tych Sądach Assessoryi, aby WW. Pieczętarze Wielkiey y Małey Pieczęci oboyga narodow mieysce Krola IMci zasiadaiący, y w reprezentacyi Krolewskiey osoby prezyduiący, wszystko iuż tylko wraz z Assessorami tychże Sądow, stosuiąc się ad pluralitatem votorum sądzili, y decydowali, po ordynacyi nastapić maiącey. Postanowi także w tey ordynacyi Krol IMć sposobem niżey wyrażonym liczbę, oprocz Urzędnikow Kancellaryi, pewną Assessorow z Senatu y Stanu rycerskiego, Koronnych w Koronie, Litewskich w Litwie, y opisze im rotę iuramentu, iaką maią przy obięciu mieysc swoich w tym Sądzie coram praesidibus onegoż, tak w Koronie iako y w W. X. Lit. wprzod wykonać.