Strona:Uwagi nad językiem Cyprjana Norwida.djvu/39

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

W żadnym wypadku ani sposób wybrnąć na czysto z kłopotów składniowych i logicznych i w wyniku zawsze pozostanie szereg usterek składniowych.
Wiele tych usterek, i to nietylko w tem zdaniu, ale wogóle w całym Quidam (zwłaszcza w tym utworze), wolno określić jako germanizmy. Przedewszystkiem w tym okresie Norwid czytywał prawdopodobnie dużo książek po niemiecku i angielsku, i języki te pozostawiły po sobie wiele barbaryzmów.
A oto przykłady, w których uzupełnienia są jednoznaczne: «z dzielnicy naszej cieszmy się i rządźmy» (Do mego brata Ludwika); «stołowa noga ramię mu ocierała, nie wiedząc, że Boga» (Toast); «sędzia wyglądał jak rzemieślnik, zgubiwszy narzędzie» (= «który, zgubiwszy narzędzie, jest nieporadny») (Dwa męczeństwa); «lubując giętkość, jak skoczek na linie» (Quidam); «piorun ciął cię i zszczerbił się, jak miecz swój Chrobry» (Szczesna); «na wielkie morze i dziś patrzeć lubię — na pączek róży także — lubo z nikim» (Do mego brata Ludwika); «przyszłości!... tylko mu jeden cel otwierasz — bolu... i tylko jedną prawdę — że jej czeka...» (W pamiętniku L. A.).
W wielu wypadkach wogóle nie można mówić o jakiejkolwiek składni. Intuicyjnie się jedynie odczuwa sens myśli i intencje Norwida:

.............. Przeto
I mądrość niemniej, gdy się zapomina,
Może jej służyć to za szczeble nowe. (Quidam XV).

........ Tak pieśni są w grobie
Poetów w struny lir pozaklinane,
Kwitnąc, acz ciche i niezrozumiane. (Quidam XVIII).

Da się u[1] zastosować uwaga, wypowiedziana o składni słów. Układając okres, wstawia Norwid, zamiast pewnych elementów zdaniowych, mających pewną składnię sobie tylko właściwą — pojęcie równoznaczne znaczeniem, ale wymagające innych formalnych ustosunkowań. Zapomina o formie początku zdania i kończy okres logicznie

  1. Przypis własny Wikiźródeł Błąd w druku; powinno być – tu.