Strona:Thomas Carlyle - Bohaterowie.pdf/176

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.



ODCZYT IV.
Bohater jako kapłan. Luter; reformacya; Knox; purytanizm.

Dzisiejsza nasza rozmowa będzie się tyczyła wielkiego człowieka jako kapłana. Próbowaliśmy już kilkoma nawrotami wyłożyć, że wszelkie typy bohaterów z jednej są gliny; że jeśli tylko znajdzie się wielka dusza, pojmująca boskie znaczenie życia, to jest to zarazem człowiek, mogący to wypowiedzieć, wyśpiewać, zdolny o to walczyć oraz działać w sposób wielki, zwycięzki tudzież trwały; jest to bohater, którego forma zewnętrzna będzie zależała od czasu i otoczenia. Kapłan także, jak ja go pojmuję, należy do kategoryi proroków, dla niego też niezbędnie potrzeba światła natchnienia, jak musimy to nazwać. On przewodniczy w czci ludu, jest łącznikiem pomiędzy nim a Niewidzialną Świętością. On jest wodzem duchowym ludu, jak prorok jest jego królem duchowym, mającym pod sobą wielu wodzów; on, jako mądry przewodnik, prowadzi lud przez tę ziemię i własne jego czyny do nieba. Ideał jego stanowi także być tem, co moglibyśmy nazwać głosem, pochodzącym z niewidzialnego nieba, wypowiadając ludziom i rozwijając toż